Tại TPHCM, một số bệnh viện nhi trên địa bàn như: Nhi đồng 1 và 2, Nhi Đồng Thành phố, các ca bệnh viêm não đã bắt đầu xuất hiện. Đặc biệt, bệnh xuất hiện ở một số trẻ lớn mắc viêm não Nhật Bản, căn bệnh trước đây thường chỉ xảy ra ở trẻ nhỏ.
Đây là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Bệnh lây qua muỗi đốt. Muỗi đốt lợn và chim hoang mang bệnh rồi truyền sang người.
BS Dư Tuấn Quy, Trưởng khoa Nhiễm Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 cho hay, trẻ bị viêm não Nhật Bản nếu nhập viện muộn sẽ bị di chứng về thần kinh, vận động. Thời gian điều trị thường kéo dài, không phải vài tháng mà tính bằng năm.
"Có những trẻ không thể đi học được nữa, phải sống lệ thuộc vào người chăm sóc, từ chuyện ăn uống, tắm rửa hàng ngày. Khả năng phục hồi khác nhau với từng trường hợp. Việc tập luyện cho trẻ đòi hỏi sự nỗ lực và hy sinh rất lớn của cha mẹ" , BS Dư Tuấn Quy chia sẻ.
Ca bệnh viêm não Nhật Bản đang điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng 1
Điều đáng nói, bệnh thường khó phát hiện sớm do các triệu chứng ban đầu rất giống với bệnh viêm não hoặc viêm màng não khác. Các triệu chứng lâm sàng rất khó phân biệt giữa các chủng virus nên việc chẩn đoán phải thông qua việc xét nghiệm xác định được virus. Vài ba ngày sau, triệu chứng của bệnh mới rõ hơn như: Sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, đau khớp, cứng gáy, rối loạn phương hướng (loạng choạng, quờ quặng, đờ đẫn), rối loạn ý thức (hôn mê, nói nhảm), liệt. Đặc biệt, bệnh diễn biến rất nhanh, bệnh nhân có thể bị co giật, rơi vào hôn mê chỉ sau 3 ngày mắc bệnh.
Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuối nhưng chủ yếu gặp ở trẻ dưới 15 tuổi. Đặc biệt, nhóm nguy cơ cao nhất là trẻ 1-5 tuổi, chiếm khoảng 75% tổng số trẻ mắc hằng năm.
Bệnh viêm não Nhật Bản xảy ra quanh năm, nhưng thường gặp từ tháng 4 đến tháng 10 hằng năm. Đặc biệt, tháng 6 đến tháng 7 là khoảng thời gian ghi nhận số ca mắc bệnh viêm não Nhật Bản cao nhất trong năm.
Theo BS Trương Hữu Khanh - Phó chủ tịch thường trực LCH Truyền nhiễm TPHCM, để phòng, chống bệnh viêm não Nhật Bản, biện pháp đặc hiệu là tiêm chủng vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản với 3 liều cơ bản: Mũi 1 tiêm lúc trẻ được 1 tuổi; mũi 2 tiêm sau mũi 1 từ 1 đến 2 tuần; mũi 3 cách mũi 2 là 1 năm. Sau đó, cứ 3 năm tiêm nhắc lại 1 lần cho đến khi trẻ qua 15 tuổi.
Ngoài ra, hiện nay trên thị trường còn có vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản thế hệ mới hơn có thể tiêm cho trẻ từ đủ 9 tháng tuổi trở lên và số lượng mũi tiêm giảm đi (chỉ cần tiêm 1-2 mũi).
Cùng với tiêm vắc xin thì những biện pháp khác để phòng, chống bệnh cũng rất quan trọng như: Phòng chống muỗi đốt bằng cách ngủ trong màn, sử dụng thuốc/hóa chất diệt muỗi, không cho trẻ em chơi ở gần chuồng gia súc; xây dựng khu chăn nuôi, chuồng trại ở xa nhà; phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh để hạn chế muỗi có chỗ sinh sản và phát triển.
“Khi có dấu hiệu sốt cao, cần phải đưa ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời” , BS Khanh khuyến cáo.
PGS.TS.BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Bộ môn Nhi - Trường Đại học Y dược TPHCM cho biết tiêm vắc-xin là một trong những cách phòng ngừa viêm não hiệu quả nhất. Tại Việt Nam có 2 loại vắc-xin phòng viêm não Nhật Bản gồm Jevax và Imojev. Đối với vắc-xin Jevax, cần tiêm 3 mũi và nhắc lại mỗi 3 năm cho đến khi qua 15 tuổi. Còn vắc-xin Imojev tiêm 2 mũi cho trẻ em từ 9 tháng tuổi đến dưới 18 tuổi. Người từ 18 tuổi trở lên chỉ cần tiêm 1 mũi.
"Bên cạnh đó, viêm não Nhật Bản thường lây truyền qua muỗi. Vì vậy, cách phòng chống tương tự sốt xuất huyết như ngủ màn, tránh muỗi đốt. Ngoài ra, phụ huynh cũng cần vệ sinh nhà cửa, môi trường sống sạch sẽ; chú ý vệ sinh, ăn uống sạch sẽ giúp trẻ nâng cao thể trạng..." - PGS.TS.BS Nguyên nhấn mạnh.