Nội tiết tố (hormone) hình thành từ các tuyến trong hệ thống nội tiết của cơ thể gồm vùng dưới đồi, tuyến tụy, tuyến thượng thận, tuyến giáp, tinh hoàn, buồng trứng. Sau khi được giải phóng từ hệ thống nội tiết, hormone đi qua máu, tác động đến các chức năng trong cơ thể như sinh sản, trao đổi chất, khả năng tăng trưởng, phát triển.
Testosterone, estrogen là hai hormone được sản xuất bởi hệ thống nội tiết trong cơ thể con người. Mức độ hai hormone này có thể thay đổi theo thời gian. Một số yếu tố như tâm trạng căng thẳng, tình trạng nhiễm trùng, mất nước cũng tác động đến hormone.
Theo các chuyên gia, estrogen thường được hiểu là nội tiết tố nữ vì buồng trứng sản xuất nhiều hormone này. Tuy nhiên, trong cơ thể đàn ông có khoảng 20% estrogen được sản xuất từ tinh hoàn, phần còn lại được tạo ra trong não, da, xương.
Estrogen trong cơ thể đàn ông tác động đến nhiều chức năng, giúp hỗ trợ, duy trì, phát triển xương, phối hợp chuyển động của đầu, mắt, phát triển thị lực, chất béo trong cơ thể. Hormone này còn ảnh hưởng tới ham muốn tình dục, khả năng cương dương, sản xuất tinh trùng của nam giới.
Nam giới có thể gặp phải tình trạng thừa estrogen nếu uống nhiều thuốc kháng sinh, tâm lý căng thẳng, mắc bệnh ảnh hưởng đến gan, thiểu năng tuyến sinh dục, có khối u. Đặc biệt, trục dưới đồi, tuyến enzyme, tinh hoàn ở nam giới béo phì có thể hoạt động bất thường. Đây là hệ quả của thừa estrogen. Lúc này, aromatase ( chuyển đổi nội tiết tố androgen) chuyển hóa thành estradiol – một dạng của hormone estrogen.
Trường hợp bị suy tuyến sinh dục nam, nội tiết tố androgen tăng, chuyển hóa thành estradiol có thể dẫn đến vô sinh, giảm ham muốn tình dục, giảm kích thước tinh hoàn, dễ gãy xương. Dưới đây là một số triệu chứng của nam giới thừa estrogen.
Chậm sản xuất tinh trùng : Estrogen là một trong những hormone cơ thể sử dụng để sản xuất tinh trùng. Nồng độ estrogen cao có thể làm chậm quá trình sản xuất tinh trùng, khó tạo ra tinh trùng khỏe mạnh.
Tuyến vú to : Hormone estrogen tăng có thể khiến nhiều mô vú đàn ông phát triển bất thường. Trong một số trường hợp nam giới còn gặp phải tình trạng nữ hóa tuyến vú, do mô mỡ vú tăng.
Thừa estrogen sẽ khiến tuyến vú nam giới tăng trưởng bất thường. Ảnh: Dr Gallecillos
Rối loạn cương dương : Nam giới có nồng độ estrogen tăng ảnh hưởng đến sự cân bằng của các hormone cần thiết giúp dương vật cương cứng, duy trì sự cương cứng khi quan hệ.
Tăng trưởng chậm : Trẻ nam thừa estrogen có thể dậy thì muộn, ảnh hưởng đến chiều cao.
Ngoài ra, khi nam giới mắc hội chứng thừa aromatase, enzyme tổng hợp estrogen, cơ thể sẽ phát triển nhanh hoặc chậm hơn bình thường, tầm vóc thấp.
Nhằm khắc phục tình trạng trên, thuốc chặn estrogen là một phương pháp hiệu quả giúp giảm số lượng hormone này trong cơ thể nam giới. Một số loại thuốc chặn estrogen ban đầu được dùng để điều trị ung thư vú ở phụ nữ, nhưng hiện nay đã được kê đơn sử dụng cho nam giới.
Bệnh nhân có thể dùng thuốc chặn estrogen như thuốc ức chế aromatase (AI) giúp giảm mức estrogen, ức chế quá trình chuyển đổi nội tiết tố androgen thành estradiol, giúp tinh trùng khỏe mạnh. Tương tự, thuốc điều biến chọn lọc thụ thể estrogen (SERM) ngăn chặn các estrogen liên kết với nhau, cân bằng nội tiết tố cho nam giới.
Dù giúp người bệnh giảm hormone estrogen, các loại thuốc chặn estrogen có nhiều tác dụng phụ như buồn nôn, tăng men gan, nhức đầu, bốc hỏa, thay đổi mật độ xương, ảnh hưởng tới thị lực, làm ngực to... Nếu dùng thuốc điều biến chọn lọc thụ thể estrogen trong thời gian dài, bệnh nhân có thể bị rối loạn tiêu hóa, nhiều nguy cơ đông máu, gặp các vấn đề về tim mạch.
Khi phát hiện cơ thể có dấu hiệu bất thường liên quan đến sự mất cân bằng testosterone, estrogen, giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương , nam giới cần đi khám để bác sĩ xác định nguyên nhân. Nếu nghi ngờ các triệu chứng do mức estrogen tăng, bác sĩ sẽ cho bệnh nhân xét nghiệm máu, đo nồng độ hormone.
Sau khi tìm hiểu, đánh giá chính xác về nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra các biện pháp điều trị phù hợp như thay đổi lối sống, ngủ đủ giấc, có chế độ ăn uống phù hợp. Nam giới thừa estrogen nên ăn ít chất béo, nhiều chất xơ (nấm, rau cải, lựu, trà xanh...), tập thể dục đều đặn từ 15-20 phút/ngày, khám sức khỏe định kỳ.
Minh Thúy (Theo Very Well Health, Healthline )
Thực phẩm giúp tăng testosterone ở nam giới
Thời gian cương 'đo lường' tình trạng sức khoẻ nam giới
Nguy cơ rối loạn cương dương do mắc bệnh tình dục