Ung thư là gì?
Theo Viện Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ, ung thư là một bệnh trong đó một số tế bào của cơ thể phát triển không kiểm soát được và lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.
Ung thư có thể bắt đầu ở hầu hết mọi nơi trong cơ thể con người, được tạo thành từ hàng nghìn tỷ tế bào. Thông thường, các tế bào của con người phát triển và nhân lên (thông qua một quá trình gọi là phân chia tế bào) để hình thành các tế bào mới khi cơ thể cần chúng. Khi các tế bào già đi hoặc bị hư hỏng, chúng sẽ chết và các tế bào mới sẽ thay thế vị trí của chúng.
Đôi khi quá trình có trật tự này bị phá vỡ và các tế bào bất thường hoặc bị hư hỏng phát triển và nhân lên khi chúng không nên. Những tế bào này có thể hình thành các khối u. Các khối u có thể là ung thư hoặc không phải ung thư (lành tính).
Các khối u ung thư lây lan vào hoặc xâm lấn vào các mô lân cận và có thể di chuyển đến những nơi xa trong cơ thể để hình thành các khối u mới (một quá trình gọi là di căn). Các khối u ung thư cũng có thể được gọi là khối u ác tính. Nhiều bệnh ung thư hình thành các khối u rắn, nhưng bệnh ung thư máu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu, nói chung thì không.
Các khối u lành tính không lây lan vào hoặc xâm lấn vào các mô lân cận. Khi loại bỏ, các khối u lành tính thường không phát triển trở lại, trong khi các khối u ung thư đôi khi có. Tuy nhiên, các khối u lành tính đôi khi có thể khá lớn. Một số có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, chẳng hạn như các khối u lành tính trong não.
Điểm khác biệt giữa tế bào ung thư và tế bào bình thường
Tế bào ung thư khác với tế bào bình thường về nhiều mặt. Cụ thể:
- Tế bào ung thư phát triển trong trường hợp không có tín hiệu cho biết chúng phát triển. Các tế bào bình thường chỉ phát triển khi chúng nhận được những tín hiệu như vậy.
- Tế bào ung thư bỏ qua các tín hiệu thông thường báo cho các tế bào ngừng phân chia hoặc chết (một quá trình được gọi là chết tế bào theo chương trình, hay quá trình apoptosis).
- Tế bào ung thư xâm nhập vào các vùng lân cận và lây lan sang các vùng khác trên cơ thể. Các tế bào bình thường ngừng phát triển khi chúng gặp các tế bào khác và hầu hết không lây lan.
- Tế bào ung thư "hướng dẫn" các mạch máu phát triển về phía khối u. Các mạch máu này cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho khối u và loại bỏ các chất thải từ khối u.
- Tế bào ung thư ẩn khỏi hệ thống miễn dịch. Hệ thống miễn dịch thường loại bỏ các tế bào bị hư hỏng hoặc bất thường.
- Tế bào ung thư đánh lừa hệ thống miễn dịch để giúp chúng tồn tại và phát triển. Ví dụ, một số tế bào ung thư "thuyết phục" các tế bào miễn dịch bảo vệ khối u thay vì tấn công nó.
- Tế bào ung thư tích lũy nhiều thay đổi trong nhiễm sắc thể của chúng, chẳng hạn như sao chép và mất đoạn các phần nhiễm sắc thể. Một số tế bào ung thư có số lượng nhiễm sắc thể gấp đôi bình thường.
- Tế bào ung thư dựa vào các loại chất dinh dưỡng khác với tế bào bình thường. Ngoài ra, một số tế bào ung thư tạo ra năng lượng từ các chất dinh dưỡng theo một cách khác với hầu hết các tế bào bình thường. Điều này cho phép các tế bào ung thư phát triển nhanh hơn.
Nhiều khi, các tế bào ung thư phụ thuộc rất nhiều vào những điểm bất thường này đến nỗi chúng không thể tồn tại nếu không có chúng. Các nhà nghiên cứu đã tận dụng thực tế này, phát triển các liệu pháp nhắm vào các đặc điểm bất thường của tế bào ung thư. Ví dụ, một số liệu pháp điều trị ung thư ngăn chặn các mạch máu phát triển về phía khối u, về cơ bản là "bỏ đói" khối u.