Bệnh viện Bãi Cháy vừa mới cứu sống trẻ 2 tuổi bị suy hô hấp cấp, viêm phổi nguy kịch do đuối nước vì một phút bất cẩn, thiếu giám sát của phụ huynh.
Bé Trần M Đ ( 2 tuổi, trú tại TP Hà Nội) đi du lịch cùng gia đình, bị đuối nước ở hồ bơi khách sạn trong thời gian 3-5 phút. Sau khi được sơ cứu tại chỗ, trẻ nhập viện cấp cứu tại Bệnh viện Bãi Cháy trong tình trạng kích thích, gồng cứng chân tay, sốt cao 39,2 độ, da nổi vân, tím chi, rải rác chấm xuất huyết vùng mặt, thân mình.
Bé 2 tuổi được cấp cứu tại Bệnh viện Bãi Cháy
Qua thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng, các bác sĩ đã hội chẩn bác sĩ CKII. Đinh Thị Lan Oanh – Phó Giám đốc Bệnh viện, chuyên khoa Nhi - thần kinh phục hồi chức năng, thống nhất chẩn đoán suy hô hấp cấp - Viêm phổi do đuối nước - rối loạn điện giải – theo dõi bệnh não thiếu oxy tiên lượng nặng, nguy cơ tử vong cao.
Ngay sau đó, trẻ được hồi sức tích cực, an thần, thở máy, kháng sinh, cân bằng điện giải và điều trị oxy cao áp. Sau hơn 1 ngày điều trị, tình trạng bệnh nhi tiến triển tốt, chuyển thở oxy mask, chỉ số sinh tồn ổn định.
Bác sĩ Đỗ Kiêm Thắng - Khoa Nhi Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “Đuối nước là tình trạng nước tràn vào đường hô hấp làm chức năng hô hấp bị ảnh hưởng nghiêm trọng dẫn đến các cơ quan bị thiếu oxy và các chức năng sống của cơ thể ngừng hoạt động. Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị đuối nước, kể cả người biết bơi khi gặp phải tình huống nguy hiểm.
Người bị đuối nước do bị thiếu oxy thường có biểu hiện khó thở, đau sau xương ức, thở nhanh, tăng tiết đờm lẫn máu, nặng hơn có thể tím tái, mất ý thức, co giật, rối loạn nhịp tim, giảm huyết áp.Đuối nước gây suy hô hấp, phù phổi cấp, suy tuần hoàn, phù não do thiếu oxy não, rối loạn điện giải.
“Hậu quả nặng nề của đuối nước nếu phát hiện muộn có thể đẫn đến tổn thương não không hồi phục, rơi vào tình trạng sống thực vật vĩnh viễn, thậm chí tử vong. Điều quan trọng nhất khi gặp phải người bị đuối nước có ngừng tim, ngừng thở là sơ cứu tại chỗ bằng biện pháp ép tim, thổi ngạt nhằm mục đích lấy lại tim – phổi nhanh nhất có thể. Thời gian lấy lại được tim – phổi càng sớm thì tiên lượng càng khả quan”, BS Đỗ Kiêm Thắng thông tin.
Nhờ điều trị hồi sức tích cực, kịp thời theo phác đồ nhi khoa kết hợp oxy cao áp, các bác sĩ Bệnh viện Bãi Cháy đã thành công cứu sống trẻ, hạn chế di chứng để lại sau tai nạn đuối nước.
Tuy nhiên, trước đó nhiều trẻ đã không qua khỏi vì đuối nước. Tình trạng trẻ chết đuối thường tăng lên vào các dịp lễ, tết, nhất là kỳ nghỉ hè, nỗi ám ảnh của nhiều gia đình là tình trạng đuối nước ở trẻ.
Theo số liệu thống kê, ở nước ta, tỷ lệ chết đuối ở trẻ em cao gấp 10 lần các nước phát triển. Trong đó, chiếm 70% trẻ chết đuối và suýt chết đuối ở lứa tuổi dưới 15. Có 53% các trường hợp chết đuối xảy ra do trẻ em chơi gần ao hồ, sông suối,.. không có sự bảo vệ của người lớn.
BS. CKI, Bùi Văn Hải, Chuyên khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC cho biết đuối nước là một dạng của ngạt do nước bị hít vào phổi hoặc tắc đường thở do co thắt thanh quản khi nạn nhân ở trong nước. Ngạt nước khiến nạn nhân bị ngừng thở, tim đập chậm lại theo phản xạ dẫn tới thiếu oxy máu và tử vong.
Nhiều trường hợp bị ngạt nước được sơ cứu kịp thời, nhưng không đúng cách còn để lại di chứng về sau, ảnh hưởng đến khả năng vận động, lời nói và sự phát triển của trẻ.
Do đó, BS Hải nhấn mạnh, sơ cứu đuối nước đúng cách có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, không chỉ giúp trẻ giữ được tính mạng, mà còn tránh để lại hậu quả nghiêm trọng sau này.
Dưới đây là một số biện pháp sơ cứu khi trẻ bị đuối nước mà cha mẹ phụ huynh nên biết:
Bước 1: Nhanh chóng đưa trẻ ra khỏi mặt nước, dìu trẻ lên bờ rồi gọi người giúp đỡ.
Bước 2: Đặt trẻ nằm nơi khô ráo, thoáng khí và giữ ấm cho trẻ.
Bước 3: Nếu trẻ bất tỉnh, hãy kiểm tra xem có còn thở không bằng cách quan sát sự di động của lồng ngực. Nếu lồng ngực không di động, tức là trẻ ngừng thở thì phải hô hấp nhân tạo (thổi ngạt bằng miệng) ngay lập tức.
+ Đặt trẻ nằm trên mặt phẳng đầu hơi ngửa ra sau, móc hết đàm nhớt, dị vật trong miệng trẻ.
+ Dùng ngón cái và ngón trỏ bịt mũi trẻ, sau đó hít thở thật sâu rồi thổi hơi trực tiếp qua miệng. Sau 5 lần hô hấp nhân tạo mà trẻ vẫn chưa thở lại được hoặc còn tím tái và hôn mê thì xem như tim của trẻ đã ngưng đập, cần ấn tim ngoài lồng ngực ngay. Ấn vào vùng nửa dưới xương ức theo cách như sau:
+ Dùng 2 ngón tay cái (đối với trẻ dưới 1 tuổi) ấn ở vị trí giữa và dưới đường nối hai đầu vú 1 khoát ngón tay (tức khoảng bằng bề ngang một ngón tay).
+ Dùng 1 bàn tay (đối với trẻ từ 1-8 tuổi) hoặc 2 bàn tay đặt chồng lên nhau (đối với trẻ hơn 8 tuổi) ấn vào phía trên mỏm ức 2 khoát ngón tay.
+ Phối hợp ấn tim và thổi ngạt theo tỷ lệ 5/1 (đối với trẻ dưới 8 tuổi) hoặc 15/2 (đối với trẻ trên 8 tuổi).
BS Hải cũng lưu ý là vẫn phải tiếp tục thực hiện các động tác cấp cứu này trên đường chuyển trẻ bị nạn tới cơ sở y tế,việc cấp cứu này đôi khi phải mất hàng giờ hoặc lâu hơn.
Trong trường hợp chỉ có một người cấp cứu thì cứ 30 lần ép tim thì thực hiện 2 lần hà hơi thổi ngạt. Còn nếu có 2 người cùng cấp cứu thì 15 lần ép tim, 2 lần thổi ngạt. Kiên trì thực hiện cho đến khi mạch đập và trẻ có thể thở trở lại.
Nếu trẻ còn tự thở, cho trẻ nằm nghiêng sang một bên. Cởi bỏ quần áo ướt, giữ ấm. Nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện gần nhất vì có thể sẽ xảy ra khó thở tái diễn.
Đặc biệt, mọi người cần lưu ý, trong quá trình sơ cứu cần tránh các sai lầm thường gặp như dốc ngược trẻ hoặc vác trẻ lên vai rồi chạy cho nôn nước ra. Việc này sẽ làm chậm thời gian cấp cứu thổi ngạt và tăng nguy cơ hít sặc.
Bước 4: Trẻ sẽ nôn nhiều nước khi tỉnh lại, do đó cần đặt trẻ ở tư thế nằm kiêng, kê cao gối hai bên vai, nới rộng quần áo để tránh trường hợp trẻ bị ngạt thở trở lại.
Bước 5: Kiểm tra cơ thể trẻ xem có bị gãy cột sống hoặc các chấn thương về xương khớp nào hay không. Nếu có, nhanh chóng cố định cổ bằng nẹp.
Bước 6: Nếu sơ cứu có kết quả, trẻ thở lại, cử động giãy giụa, hay vẫn còn hôn mê nhưng đã có mạch và nhịp thở thì gọi xe cấp cứu hay dùng mọi phương tiện sẵn có chuyển đến cơ sở y tế có trang bị hồi sức cấp cứu gần nhất. Quá trình vận chuyển vẫn phải tiếp tục cấp cứu và đắp giữ ấm cho trẻ.
Ngoài ra, vị bác sĩ chuyên khoa cấp cứu này cũng nhấn mạnh, mùa hè đến, các bậc phụ huynh cần phải trú trọng các biện pháp phòng tránh tai nạn đuối nước cho trẻ em.
Theo đó, người lớn cần tuyệt đối không cho trẻ chơi gần ao, hồ, sông suối nơi có chứa nhiều nước khi không có sự giám sát của bố, mẹ; Không cho trẻ tắm sông, nhảy cầu; Trẻ phải mặc áo phao khi tham gia các loại hình giao thông đường thủy; Cho trẻ làm quen với nước và tập bơi để tránh đuối nước có sự giám sát của bố mẹ; Gia đình có trẻ nhỏ tốt nhất không nên để những lu nước, thùng nước, hoặc đậy thật chặt để trẻ em không mở nắp được.
N. Huyền