Bố tôi 55 tuổi, mới được chẩn đoán mắc bệnh mạch vành. Tôi có nguy cơ mắc bệnh do di truyền từ bố không? Nếu có thì tôi cần lưu ý gì để giảm nguy cơ biến chứng nặng? (Hiền Mai, TP HCM) .
Trả lời:
Bệnh mạch vành là bệnh lý tim mạch phổ biến nhất. Đây là kết quả của quá trình tích tụ mảng bám (xơ vữa động mạch) trong các động mạch cung cấp máu cho tim. Sự tích tụ này dần thu hẹp thể tích lòng mạch, làm giảm lưu lượng máu đến tim, gây ra tình trạng đau ngực (cơn đau thắt ngực), khó thở, nhồi máu cơ tim, một số biến chứng nghiêm trọng khác.
Bệnh mạch vành là căn bệnh có yếu tố gia đình. Điều này có nghĩa là nếu có bố, mẹ hoặc anh chị em bị bệnh tim mạch sớm (trước 55 tuổi đối với nam, trước 65 tuổi đối với nữ) thì bạn có nguy cơ cao mắc bệnh mạch vành. Nghiên cứu cho thấy, người có cha hoặc mẹ bị bệnh mạch vành có nguy cơ phát triển bệnh này cao hơn 40-60%.
Bố bạn 55 tuổi, được chẩn đoán mắc bệnh mạch vành. Như vậy, bạn thuộc nhóm tiền sử gia đình mắc bệnh mạch vành sớm. Đa số những người bị bệnh mạch vành sớm là do tình trạng rối loạn lipid máu di truyền gia đình. Do đó, bạn nên đi kiểm tra sức khỏe tim mạch, làm xét nghiệm mỡ máu, đái tháo đường để biết bản thân có yếu tố nguy cơ mắc bệnh như bố hay không.
Song song đó, bạn cũng nên khuyên các thành viên khác trong gia đình, gồm anh, chị, em ruột cùng đi tầm soát. Việc làm này giúp phát hiện sớm tình trạng rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch, từ đó có hướng điều trị, phòng ngừa để làm chậm diễn tiến của bệnh.
Người trẻ cần khám tầm soát bệnh mạch vành nếu có tiền sử gia đình mắc bệnh lý này. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Bên cạnh đó, việc tuân thủ lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch, trong đó có bệnh mạch vành. Bạn nên duy trì những thói quen lành mạnh như:
Duy trì chế độ dinh dưỡng có lợi cho tim mạch : một số loại thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe tim mạch như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, thịt nạc, cá, các loại hạt, dầu ô liu... Trong khi đó, những loại thực phẩm như thức ăn chiên rán, đồ ngọt, thực phẩm chế biến sẵn, thịt đỏ, thức ăn nhanh... góp phần hình thành mảng xơ vữa trong lòng mạch. Ngoài ra, bạn cần hạn chế muối trong khẩu phần ăn, không quá một thìa cà phê muối mỗi ngày. Việc ăn mặn có thể làm tăng huyết áp - một yếu tố nguy cơ khác của bệnh mạch vành.
Tăng cường hoạt động thể lực : tập thể dục 30- 45 phút mỗi ngày giúp tăng cường hoạt động cơ tim, cắt giảm chất béo xấu (cholesterol LDL), giảm huyết áp, tăng mức cholesterol tốt.
Duy trì cân nặng hợp lý : tình trạng thừa cân sẽ gây thêm căng thẳng cho tim, mạch máu. Nếu bạn thừa cân, chỉ cần giảm 5-10% trọng lượng cơ thể sẽ giúp giảm huyết áp, cholesterol LDL, đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh mạch vành.
Bỏ thuốc lá : hàng ngàn chất hóa học được giải phóng trong mỗi làn khói thuốc sẽ thu hẹp các động mạch, làm tổn thương tim. Nếu bạn hút thuốc lá, hãy bỏ ngay để giảm nguy cơ mắc bệnh.
Ổn định huyết áp : huyết áp là lực của máu di chuyển lên thành động mạch khi tim đập. Huyết áp càng cao, lực tác động lên thành động mạch càng nhiều. Theo thời gian, huyết áp cao có thể làm hỏng các động mạch, gây nên tình trạng xơ vữa. Vì thế, nếu chỉ số huyết áp cao quá mức bình thường (> 130/80 mmHg), hãy đi khám để được bác sĩ hướng dẫn cách thức ổn định huyết áp.
Hạn chế rượu bia : một ly rượu vang đỏ có tác dụng giảm LDL cholesterol, nhưng uống quá nhiều rượu sẽ gây nguy hiểm cho tim. Cụ thể, lạm dụng bia rượu góp phần gây béo phì, huyết áp cao, suy tim.
Kiểm soát lượng đường trong máu : bệnh mạch vành là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở những người mắc bệnh đái tháo đường. Hai bệnh lý này có nhiều yếu tố nguy cơ giống nhau, bao gồm huyết áp cao, tăng LDL cholesterol, tăng triglyceride, béo phì.
Lượng đường trong máu cao không được kiểm soát sẽ làm tổn thương các động mạch, theo thời gian có thể dẫn đến bệnh tim mạch xơ vữa. Nghiên cứu chứng minh những người bị đái tháo đường có nguy cơ tử vong vì bệnh tim mạch cao gấp đôi so với người không mắc bệnh.
Kiểm soát stress : mỗi người không thể tránh khỏi stress giữa nhịp sống bận rộn hiện nay, nhưng nếu bạn căng thẳng ngày này qua ngày khác sẽ góp phần làm tăng huyết áp, làm hỏng thành động mạch. Vì thế, bạn hãy kiểm soát căng thẳng bằng cách giảm tải lượng công việc, tập thiền, yoga, dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, đi du lịch cùng người thân.
ThS.BS Huỳnh Thanh Kiều
Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TPHCM
Cơ tim giãn nở
Cứu bệnh nhân nhồi máu cơ tim sau khi xuống máy bay
Trẻ béo phì dễ bị tăng huyết áp, mỡ máu cao
Lợi ích của quả bơ với sức khỏe tim