Nguy hiểm dùng thuốc xịt mũi chứa corticoi d.
Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) mới đây tiếp nhận ca bệnh là bé trai 10 tuổi ở Sơn Động, Bắc Giang đến khám do bị viêm mũi, ngạt mũi, dùng thuốc xịt tai mũi họng lâu ngày không đỡ. Bé trai vào viện có các dấu hiệu như bộ mặt cushing, chân tay rậm lông, thêm xét nghiệm cận lâm sàng cho thấy chỉ số cortisol thấp (3,43 nmol/l), các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị suy tuyến thượng thận do dùng thuốc có corticoid, viêm mũi xoang cấp.
Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Sơn, Phó trưởng Khoa Nhi, Bệnh viện Bãi Cháy cho biết: “Sử dụng thuốc có thành phần corticoid dài ngày không theo hướng dẫn của bác sĩ là một trong những nguyên nhân gây suy tuyến thượng thận đối với bệnh nhi. Corticoid được sử dụng đúng chỉ định, liều lượng vừa phải trong một thời gian nhất định có thể điều trị hiệu quả một số bệnh lý nguy hiểm như hen phế quản, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp... và không gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới cơ thể. Tuy nhiên, nếu dùng liều cao và kéo dài dẫn đến nguy cơ suy tuyến thượng thận, làm trẻ chậm phát triển do tuyến này quen với tình trạng có thuốc trong cơ thể sẽ ngưng hoạt động, không còn duy trì chức năng nội tiết".
Cháu bé 10 tuổi tay chân rậm lông, được phát hiện suy tuyến thượng thận do dùng thuốc xịt mũi chứa corticoid kéo dài.
Trường hợp khác là bà N.T.P (SN 1967, ở Hà Nội) cũng có dấu hiệu tăng cân, béo tròn sau khoảng 1 năm dùng thuốc đông y chữa bệnh đau xương khớp. Ban đầu bà cho rằng mình hợp thuốc, bệnh đau xương khớp giảm, ăn uống ngon miệng. Thế nhưng, một thời gian sau, mặt và vùng cổ gáy cứ béo lên trông thấy, xuất hiện thêm ria mép và rậm lông chân, lông tay, bà tìm đến bệnh viện. Lúc này bà mới biết mình bị suy tuyến thượng thận thứ phát do ảnh hưởng của corticoid có trong loại thuốc đông y giảm đau xương khớp vẫn thường sử dụng.
PGS. TS Đậu Xuân Cảnh, Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam cho biết, ông đã từng tiếp nhận và điều trị cho nhiều bệnh nhân chữa bệnh xương khớp nhưng lại mắc thêm bệnh do sử dụng quá liều thuốc chứa corticoid hoặc dùng thuốc đông y trộn lẫn corticoid.
Thuốc đông y trộn corticoid để đánh lừa
Theo BS Nguyễn Thị Sơn, corticoid (hay corticosteroid) là nhóm hoạt chất có tác dụng kháng viêm mạnh, chống dị ứng, ức chế miễn dịch, thường được sử dụng để điều trị cho nhiều bệnh lý khác nhau, từ các bệnh về da như kích ứng do côn trùng đốt, eczema, chàm, vẩy nến…, các bệnh như viêm khớp, viêm phổi, các bệnh tự miễn như dị ứng, lupus ban đỏ hệ thống.
Do tác dụng phổ biến của corticoid mà người dân "tự làm bác sĩ" dễ dàng mua ngoài hiệu thuốc để sử dụng không theo hướng dẫn, gây hại cho sức khỏe và tính mạng.
BS Sơn cho hay, trẻ bị tổn thương tuyến thượng thận cấp còn làm suy giảm chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng cơ hội, tăng đường huyết, rối loạn điện giải, rối loạn tâm thần, chậm phát triển chiều cao, loãng xương… Triệu chứng nặng có thể xuất hiện bất thường như: đau bụng; nôn và tiêu chảy nhiều gây mất nước nặng, xuất huyết tiêu hóa, tụt huyết áp, có khi không đo được, lơ mơ, có thể hôn mê.
Đặc biệt, khi đang dùng glucocorticoid liều cao, kéo dài và ngừng thuốc hoặc giảm liều đột ngột bệnh nhân sẽ thấy mệt mỏi khó chịu, chán ăn, đau cơ, nhức đầu, bong vảy da....
Đối với người mắc các bệnh lý về xương khớp mãn tính, gout, viêm mũi dị ứng… do việc dùng thuốc tây y điều trị không dứt điểm và dễ tái phát, nên nhiều người có tâm lý chán nản và tìm đến thuốc đông y vì nghe nói ít tác dụng phụ. Thế nhưng, nhiều người gặp "quả đắng" khi sử dụng. Điển hình là ông N.Q.H (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), sau hơn 1 năm sử dụng thuốc đông y chữa bệnh viêm mũi dị ứng, sức khoẻ suy giảm, mệt mỏi, tăng huyết áp... Đi khám tại Bệnh viện Việt Xô, ông phát hiện bị suy tuyến thượng thận nặng.
Theo PGS. TS Đậu Xuân Cảnh, lợi dụng tâm lý người dân tìm mua thuốc đông y do có ít tác dụng phụ, nhiều cơ sở sản xuất đã trộn corticoid vào thuốc đông dược (viên hoàn tán, thuốc tễ, cao dán, thuốc sắc sẵn…) để làm tăng tác dụng điều trị, đánh lừa người bệnh về hiệu quả nhanh chóng của thuốc. Thấy thuốc có hiệu quả nhanh nên bệnh nhân tiếp tục sử dụng.
Vì vậy, để tránh tình trạng lạm dụng corticoid và tránh nguy cơ suy tuyến thượng thận, đối với những người bị dị ứng, xương khớp, tai mũi họng, theo khuyến cáo của BS cần đến bệnh viện để được bác sĩ tư vấn, kê đơn và tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định.