Cây lồng đèn có tác dụng chữa sốt, ho, sưng họng, phiền nhiệt, nôn, nấc, chữa mụn nhọt, lở loét ngoài da, người gầy khô, ăn để da thịt mát, tăng cân... Ảnh: Từ Ân
Cây lồng đèn có tên gọi khác là thù lù lông, tầm bóp. Tên khoa học: Physalis peruviana L. Họ: Cà (Solanaceae).
Đây là loài cây thảo, sống hằng năm, cao 60 – 80cm. Thân hình trụ, phân cành nhiều, phủ lông mềm. Lá mọc so le, hình bầu dục hoặc gần tam giác. Hoa mọc đơn độc ở kẽ lá, màu vàng, điểm màu tím ở gốc. Quả mọng, hình cầu, nhẵn, màu vàng, bao te bởi đài hoa tồn tại, hạt hình đĩa, màu vàng,
Theo Lương y Thích Tuệ Tâm, Giám đốc Tuệ Tĩnh Đường Liên Hoa (Huế), cây lồng đèn vị đắng, tính hàn; có công dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu đờm, lợi tiểu, tiêu thũng. Quả có vị chua, tính bình, có công năng thanh nhiệt lợi tiểu. Rễ làm co tử cung.
Toàn cây lồng đèn được dùng chữa sốt, ho, sưng họng, phiền nhiệt, nôn, nấc... bằng cách ngày dùng 20 – 40g toàn cây khô, sắc uống.
Dùng ngoài bằng cách lấy lá non và ngọn tươi 40 – 80g, rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt uống, bã đắp, xoa ngoài. Cũng có thể dùng toàn cây nấu lấy nước để tắm rửa khi bị mụn nhọt, lở loét ngoài da.
Quả lồng đèn cho phụ nữ đẻ khó ăn để dễ đẻ; trẻ em nóng âm, người gầy khô, ăn để da thịt mát, tăng cân.
Để chữa sưng ngón chân, ngón tay, lấy quả lồng đèn tươi vừa đủ, giã nát, đắp vào chỗ đau rồi băng lại.
Đặc biệt, cây lồng đèn còn là bài thuốc chữa bệnh quai bị bằng cách kết hợp với vị thuốc đại thanh (bo mẩy: Clerodendrum cyrtophyllum Turez) sắc, chắt lấy nước, thêm đường phèn vào vừa đủ để đỡ đắng, đun sôi, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Hỗ trợ chữa bệnh ung thư bằng cách dùng rễ cây lồng đèn tươi, rửa sạch, thái thành lát mỏng, rồi sắc với nước. Khi nước đang sôi cho vào 1 – 2 quả trứng đã bóc vỏ ngoài. Sau đó, thêm một ít đường nâu sắc kỹ. Bệnh nhân ăn trứng và uống nước sắc, ngày 1 lần.