Vậy phải giải quyết tận gốc những vướng mắc trong đấu thầu thuốc, vật tư y tế như thế nào để người dân yên tâm khám, chữa bệnh?
Tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế xảy ra tại nhiều địa phương
Mới đây, tại cuộc họp trực tuyến của Bộ Y tế với các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế và sở y tế các tỉnh, thành phố về thực trạng thiếu thuốc, vật tư y tế tại các địa phương, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết: Xảy ra tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế, một phần do chuỗi cung ứng toàn cầu bị đứt gãy, giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng; một số nước áp dụng các biện pháp chống lạm phát... ảnh hưởng đến việc cung ứng và giá thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Y tế cũng thẳng thắn chỉ ra nguyên nhân chủ quan chính là yếu tố cốt lõi, việc tổ chức đấu thầu tập trung chậm được triển khai, chưa tích cực đàm phán giá thuốc sát với tình hình thực tế thị trường, chậm gia hạn đăng ký thuốc. Công tác kiểm tra, thúc đẩy việc mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế cũng chưa tích cực, quyết liệt. Sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương thiếu chặt chẽ. Một số cán bộ, ngành, địa phương sợ trách nhiệm, không dám làm...
Một ca phẫu thuật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Ảnh: AN AN
Chia sẻ với phóng viên, ông Lê Văn Phúc, Trưởng ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế (BHYT)-Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam cũng thừa nhận có tình trạng thiếu thuốc, vật tư tại nhiều địa phương, cơ sở y tế tỉnh, thành phố như: Bắc Giang, Bình Dương, Hà Nam, Cần Thơ, Đắc Lắc, Bạc Liêu, Quảng Ngãi, Quảng Nam... Theo ông Lê Văn Phúc, nguyên nhân của việc này là do chậm đấu thầu cung cấp thuốc, thiết bị, vật tư. Thực tế, có những gói thầu từ năm ngoái đến nay vẫn chưa hoàn thành, chưa thực hiện được.
Không để người bệnh bảo hiểm y tế phải tự mua thuốc
Theo PGS, TS Nguyễn Hoàng Long, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính (Bộ Y tế), thống kê đối với 34/63 sở y tế, 21/39 bệnh viện tuyến Trung ương và hai bệnh viện trực thuộc trường đại học cho thấy: 28/34 sở y tế báo cáo hiện có tình trạng thiếu thuốc tại địa phương; 12/21 bệnh viện tuyến Trung ương báo cáo có tình trạng thiếu thuốc tại đơn vị. Trong đó, các thuốc thiếu tại cơ sở khám, chữa bệnh bao gồm một số thuốc kháng sinh dự trữ dùng để điều trị bệnh nhân nặng, thuốc gây nghiện, thuốc hướng tâm thần, một số thuốc tim mạch, điều trị tăng huyết áp, thuốc điều trị sốt xuất huyết, thuốc nhãn khoa, vị thuốc cổ truyền.
Bên cạnh đó, 26/34 sở y tế và 15/21 bệnh viện tuyến Trung ương báo cáo hiện có tình trạng thiếu vật tư tiêu hao, hóa chất, chủ yếu là hóa chất dùng xét nghiệm. Có 14/34 sở y tế và 8/21 bệnh viện tuyến Trung ương báo cáo có tình trạng thiếu trang thiết bị y tế như các trang thiết bị y tế chuyên sâu: Thiết bị phòng mổ, thiết bị chuyên ngành thần kinh, tim mạch, nội soi tai-mũi-họng, mắt, tiêu hóa, hô hấp, hồi sức tích cực, thiết bị chẩn đoán hình ảnh, thiết bị xét nghiệm chuyên sâu...
Tại cuộc họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 6 mới đây, bà Nguyễn Thị Liên Hương thông tin, Bộ Y tế đã đề xuất với Chính phủ các giải pháp trước mắt và lâu dài để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị và vật tư y tế. Trong đó, giải pháp ngắn hạn trước mắt là Bộ Y tế đang tích cực soạn thảo để trình và tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị quyết về bảo đảm thuốc, vật tư y tế và thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT. Đồng thời đẩy nhanh tiến độ cấp phép, quản lý giá thuốc, trang thiết bị y tế.
Cùng với đó là đẩy nhanh tiến độ các gói thầu thuốc thuộc danh mục đấu thầu tập trung cấp quốc gia và danh mục thuốc đàm phán tại Trung ương và địa phương. Mặt khác, sửa đổi, bổ sung các văn bản thuộc thẩm quyền của Bộ Y tế. "Ngay khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và kết quả kiểm tra tại các địa phương, Bộ Y tế cũng đã ban hành văn bản chỉ đạo, đôn đốc các đơn vị, địa phương triển khai đấu thầu thuốc, vật tư y tế, trang thiết bị để tránh tình trạng lo ngại, sợ sai không dám mua sắm", Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết thêm. Về giải pháp dài hạn, Bộ Y tế đang triển khai xây dựng và trình cấp có thẩm quyền để ban hành, sửa đổi, bổ sung các luật: Luật Khám, chữa bệnh; Luật BHYT; Luật Trang thiết bị y tế, Luật Dược...
Một động thái nữa của Bộ Y tế là Trung tâm Mua sắm tập trung thuốc quốc gia (Bộ Y tế) đã tổ chức mở hồ sơ đề xuất tài chính các gói thầu cung cấp thuốc thuộc danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp quốc gia giai đoạn 2022-2023, với 528 sản phẩm thuốc trong 3 gói thầu. Tổng trị giá của 3 gói thầu là 8.890 tỷ đồng. Số lượng thuốc và giá thuốc năm nay đều tăng tại tất cả vùng, miền. Bên cạnh danh mục thuốc đấu thầu tập trung cấp quốc gia, để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế, Bộ Y tế mới đây đã đề nghị các địa phương, đơn vị phải chủ động tổ chức đấu thầu, lựa chọn nhà thầu cung cấp hàng hóa, dịch vụ, xử lý tình huống theo thẩm quyền, tuân thủ đúng quy định và các văn bản hướng dẫn hiện hành về công tác đấu thầu.
Về phía BHXH Việt Nam, Phó tổng giám đốc BHXH Việt Nam Đào Việt Ánh cho biết, BHXH Việt Nam đã có công văn đề nghị BHXH các tỉnh phối hợp với sở y tế, các cơ sở khám, chữa bệnh BHYT tổ chức triển khai theo dõi tiến độ đấu thầu thuốc của từng gói thầu tập trung, đấu thầu bổ sung tại sở y tế, các cơ sở khám, chữa bệnh để bảo đảm ngay việc cung ứng đầy đủ thuốc, vật tư y tế phục vụ cho công tác khám, chữa bệnh BHYT. Tuyệt đối không để người bệnh BHYT phải tự mua các thuốc, vật tư y tế thuộc danh mục được hưởng.
HÀ VŨ