Thế nào là phúc mạc?
Phúc mạc là một màng mỏng bao phủ bên trong thành bụng, tạo bọc kín và bảo vệ các tạng trong xoang bụng. Tùy vị trí và chức năng, phúc mạc được chia thành các bộ phận:
- Lá thành hay phúc mạc thành, phủ lót mặt trong thành bụng trước, bên, sau, mặt dưới cơ hoành và đáy tiểu khung. Lá thành có thể bóc tách dễ dàng khỏi thành bụng.
- Lá tạng hay phúc mạc tạng, bao bọc suốt dọc ống tiêu hóa dưới cơ hoành (chỉ trừ đoạn cuối của trực tràng), bao bọc gan, túi mật, lách, tụy, bàng quang, tử cung và phần phụ (nữ giới).
- Xoang phúc mạc: Là một khoang ảo, chứa chừng 75 - 100ml dịch màu vàng trong có nhiều protein, đảm bảo độ trơn láng của phúc mạc.
Ở nam giới, xoang phúc mạc hoàn toàn kín. Ở nữ giới, xoang phúc mạc thông với bên ngoài bằng các lỗ của loa vòi trứng.
Những nguyên nhân gây viêm phúc mạc
- Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm phúc mạc cấp, trong đó có nguyên nhân do bệnh nhiễm trùng ở phúc mạc gây ra như viêm do phế cầu, lậu cầu, lao phúc mạc...
- Viêm phúc mạc thứ phát hay gặp hơn. Viêm phúc mạc do thủng túi mật làm mật thấm vào phúc mạc gây viêm; thủng ruột, tắc ruột, thủng dạ dày, viêm ruột thừa vỡ, chấn thương thủng bụng do nhiều nguyên nhân: bom mìn, tai nạn lao động, giao thông...
- Do viêm phần phụ hoặc áp-xe ống dẫn trứng, vòi trứng hoặc vỡ tử cung… cũng là những nguyên nhân gặp nhiều của viêm phúc mạc.
- Do vi khuẩn hoặc do hóa chất. Vi khuẩn xâm nhập khoang bụng bằng đường mạch máu hoặc là do lây lan từ một ổ nhiễm trùng trong bụng hoặc do thủng vỡ một tạng rỗng dịch và các chất bẩn từ các tạng đó mang theo vi khuẩn đổ vào phúc mạc gây viêm.
Dấu hiệu nhận biết viêm phúc mạc
- Đau bụng: là triệu chứng điển hình xuất hiện sớm nhất. Vị trí đau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, ví dụ như thủng dạ dày, bụng đau dữ dội và bụng cứng như gỗ.
- Buồn nôn và nôn.
- Có thể sốt cao hoặc rất cao (39 - 40 độ C).
- Khát nước
- Bí trung tiện hoặc đại tiện
- Mệt mỏi, hốc hác, bơ phờ, da xanh tái, nhớp nháp mồ hôi, chân tay lạnh.
- Nặng hơn có thể li bì hoặc hôn mê, mạch nhanh, huyết áp tụt.
Một số xét nghiệm bác sĩ chỉ định cần làm như công thức máu (số lượng bạch cầu và tỉ lệ đa nhân trung tính tăng cao), tốc độ máu lắng, urê máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm ổ bụng, chụp Xquang... để phát hiện viêm phúc mạc.
Những yếu tố sau làm tăng nguy cơ viêm phúc mạc:
- Những người đang thực hiện lọc màng bụng hay bị viêm phúc mạc.
- Mắc các bệnh có thể tăng nguy cơ viêm phúc mạc: Viêm ruột thừa, xơ gan, bệnh Crohn, loét dạ dày, viêm tụy, viêm túi thừa…
- Có tiền sử viêm phúc mạc.
Viêm phúc mạc là bệnh rất nguy hiểm vì nó có thể gây nhiễm trùng ngoài khoang phúc mạc: vi khuẩn đi vào máu làm nhiễm trùng huyết diễn biến rất nhanh, đe dọa tính mạng người bệnh nhanh chóng.
Gia Huy