Một công bố mới trên tạp chí Environment International đã phát hiện ra hàm lượng các hóa chất có khả năng làm giảm chất lượng tinh trùng ở mức độ cao trong mẫu nước tiểu của gần 100 đàn ông Đan Mạch, độ tuổi 18-30. Trong đó, mức trung bình các hóa chất này cao hơn mức an toàn 17 lần, có chất nồng độ cao gấp 100 lần mức an toàn.
Theo thống kê, số lượng và nồng độ tinh binh trong tinh dịch của đàn ông phương Tây đang có xu hướng giảm rõ rệt, chỉ còn khoảng 50% về lượng so với 40 năm trước. Tỷ lệ các dị tật, dị dạng liên quan tới hệ sinh dục cũng đang theo xu hướng tăng. Ngoài các nguyên nhân tác động trực tiếp đến đàn ông trưởng thành, tiếp xúc với tác nhân có hại trong giai đoạn bào thai thông qua mẹ cũng có vai trò rất quan trọng.
Nghiên cứu chỉ ra BPA (bisphenol A) là hóa chất đáng báo động nhất tìm thấy trong mẫu nước tiểu, sau đó là dioxins, paracetamol và phthalates. Tuy nhiên, nếu loại bỏ BPA, tác động tổng hợp của các yếu tố còn lại cũng vẫn còn ở mức cao và dễ làm giảm chất lượng tinh dịch.
BPA: Chất được sử dụng để tổng hợp nhiều loại nhựa, chủ yếu là polycarbonate và epoxy. Ở Mỹ, Canada, EU, BPA đã bị cấm để sản xuất bình sữa và bao bì sữa trẻ em. Tuy nhiên, BPA vẫn còn thông dụng trong các sản phẩm nhựa mà người lớn sử dụng như mặt hàng đóng gói bằng nhựa, thực phẩm đóng hộp, giấy in hóa đơn nhiệt, đồ điện tử gia dụng...
BPA là chất được sử dụng để tổng hợp nhiều loại nhựa. Ảnh: Scitechdaily.
Dioxins: Chúng ta biết tới dioxin trong chất độc da cam, nhưng không nhiều người biết rằng các chất dioxin vẫn thường xuyên sinh ra trong quá trình đốt gỗ, than, dầu, đốt rác. Dioxin bám lên bề mặt thực vật sẽ đi vào đường tiêu hóa của động vật ăn cỏ và tiếp tục tích tụ trong động vật ăn thịt.
Dioxin tích tụ nhiều trong mô mỡ và rất bền. Với mức độ khuếch đại nhiều lần qua chuỗi thức ăn, chỉ cần nồng độ thấp của dioxin trong môi trường có thể dẫn tới hàm lượng cao trong các động vật ở vị trí cao trong chuỗi thức ăn, trong đó có con người.
Paracetamol (acetaminophen) : Chúng ta chưa có kết luận thật rõ ràng nhưng gần đây người ta thấy mối liên hệ giữa paracetamol liều cao tới biến dạng tinh binh và ảnh hưởng tới khả năng thụ tinh. Paracetamol được dùng trong các thuốc giảm đau như Panadol và Tylenol. Tuy nhiên, ngay cả khi không dùng thuốc giảm đau thì paracetamol cũng có thể tích tụ trong người thông qua paracetamol tồn dư trong môi trường, thực phẩm.
Paracetamol có thể tồn dư trong thịt động vật có sử dụng thuốc chứa paracetamol trong quá trình chăn nuôi. Ngoài ra, paracetamol còn là sản phẩm chuyển hóa từ anilline là chất dùng trong nhựa, cao su, thuốc bảo vệ thực vật, màu thực phẩm, mỹ phẩm, sản phẩm dệt may hoàn toàn có thể vô tình chúng ta hấp thụ phải.
Phthalates: Đây là hóa chất thuộc nhóm plasticizer dùng trong tổng hợp nhựa, làm cho chúng dẻo hơn. Phthalates có rất nhiều trong các sản phẩm mỹ phẩm, chăm sóc cá nhân (dầu gội, sơn móng tay, nước hoa...) và nhựa. Đặc biệt, với thực phẩm, phthalates được phát hiện có nhiều trong sữa và gia vị, do tiếp xúc liên tục với màng bọc, bao bì.
Phthalates có thể đi vào cơ thể trẻ em do mút ngón tay sau khi tiếp xúc với sàn lau dùng chất tẩy rửa và đồ chơi bằng nhựa. Ngoài ra, phthalates còn hấp thụ trực tiếp được qua da nên chúng ta có thể vẫn hấp thụ hàng ngày do mỹ phẩm, nước hoa xịt phòng, nước hoa cá nhân. Trẻ em thường xuyên được mẹ thoa kem dưỡng da, dùng dầu gội, phấn rôm cũng đã được ghi nhận có tăng phthalates trong nước tiểu.
Đây chỉ là những hóa chất nguy cơ cao và phổ biến nhất có thể làm giảm sút chất lượng tinh trùng. Các yếu tố liên quan tới sinh hoạt như hút thuốc, rượu bia cũng đều được ghi nhận tác hại với chất lượng tinh dịch.
Chúng ta có thể thấy phần lớn các yếu tố có nguy cơ cao làm giảm chất lượng tinh dịch đều gắn với cuộc sống hiện đại. Thậm chí, ở một quốc gia phát triển và môi trường sạch như Đan Mạch, tình trạng này còn ở mức báo động. Đây có thể là lý do ngày càng nhiều trường hợp hiếm muộn hoặc thậm chí vô sinh cả ở người trẻ.
Bài viết do TS Bùi Lê Minh, Trưởng ngành Công nghệ Sinh học, Viện Kỹ thuật Công nghệ cao, Đại học Nguyễn Tất Thành, TP.HCM, cung cấp thông tin.