Matt Carney, ở Bedford, Anh, lần đầu tiên gặp hàng loạt triệu chứng bí ẩn vào năm 2017. Khi anh bước lên sân khấu, chỉ ngay đoạn nhạc dạo đầu, cơn đau tai dữ dội chưa từng có ập đến. Người đàn ông 33 tuổi uống thuốc giảm đau nhưng không có tác dụng. Anh lái xe về nhà trong tình trạng khuôn mặt gần như tê liệt.
Chỉ hai ngày sau, Carney bị liệt nửa người bên phải.
Không thể chớp mắt
Vấn đề mà anh mắc phải cũng chính là hội chứng Ramsay Hunt mà Justin Bieber đang trải qua. Trước bài đăng của nam ca sĩ về căn bệnh này, rất ít thông tin đề cập đến nó. Thậm chí, thông tin về căn bệnh không có trên NHS - website của Dịch vụ Y tế Công cộng Anh - trang tra cứu về sức khỏe, y tế, bệnh tật của nước này.
Hội chứng Ramsay Hunt còn thường bị chẩn đoán nhầm là bệnh liệt mặt (Bell Palsy) với triệu chứng tương tự. Điều này đồng nghĩa họ có thể đánh mất cơ hội điều trị bằng thuốc kháng virus trong vòng 72 giờ kể từ khi có triệu chứng. Nếu qua thời gian này, người bệnh sẽ phải sống với triệu chứng mạn tính suốt đời, thay đổi cuộc sống của họ.
Biến chứng từ bệnh Ramsay Hunt khiến Matt Carney bị lệch một bên mặt nhiều năm. Ảnh: Facial Palsy UK.
Với Carney, điều tồi tệ nhất mà căn bệnh gây ra cho anh là không thể chớp mắt. “Tôi phải nhỏ thuốc mắt 20 phút một lần để tránh bị khô mắt hay chớp thủ công bằng cách lấy tay kéo mí mắt xuống. Mỗi đêm, tôi chỉ có thể ngủ khi băng mắt lại. Chỉ vài giây chạy bộ ngoài trời cũng đủ khiến tôi bị khô mắt. Nếu được uống thuốc kháng virus sớm hơn, có thể tôi đã tránh được biến chứng này”, người đàn ông ở Anh tâm sự.
Sau khi nhận chẩn đoán ban đầu là liệt mặt, phải đến ngày thứ 4, Carney mới biết chính xác căn bệnh mình mắc là gì. Cơn chóng mặt tấn công khiến anh phải nhập viện. Và tại đây, các bác sĩ cho biết anh mắc hội chứng Ramsay Hunt - quá muộn để dùng thuốc kháng virus.
Carney tự nhận là người may mắn vì đã dần khép lại được mí mắt dù vẫn còn căng cứng các cơ. Nếu nhắm mắt trái, lông mày phải của anh hướng lên. Nếu cười, mắt phải của anh sẽ nhắm lại một chút. Và nếu Carney ho, mắt phải sẽ rơi nước mắt như đang khóc.
Anh vẫn bị ù tai và có thể mất thêm vài năm để cải thiện tình trạng này. "Nếu được uống thuốc kháng virus sớm, có thể tôi đã tránh được chứng liệt toàn thân", nam bệnh nhân chia sẻ.
Chậm một giây, biến chứng theo cả đời
Hội chứng Ramsay Hunt còn có tên là herpes zoster oticus. Người đầu tiên mô tả về căn bệnh này là nhà thần kinh học James Ramsay Hunt, vào năm 1907.
Theo NY Times, hội chứng Ramsay Hunt là tình trạng thần kinh do virus varicella zoster gây ra. Đây cũng là virus gây ra bệnh thủy đậu ở trẻ em và zona thần kinh ở người lớn.
Virus có thể tồn tại trong cơ thể chúng ta suốt đời, thậm chí rất lâu sau khi bạn khỏi thủy đậu. Nó có nguy cơ bùng phát trở lại, gây kích ứng và viêm các dây thần kinh trên mặt.
Charles Nduka, bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ tư vấn tại Bệnh viện Queen Victoria, East Grinstead, West Sussex, Anh, cũng thường xuyên bị tái phát sau một năm mắc hội chứng Ramsay Hunt.
“Khi đang nói chuyện, mặt tôi bất ngờ bị co giật, cảm giác kinh khủng này lan sang một bên lưỡi khiến tôi cảm nhận được mùi vị rất kinh khủng. Vị giác của tôi đã thay đổi”, Nduka nhớ lại thời điểm mắc bệnh năm 2021. Một năm sau, căn bệnh tái phát. Điều không may cho anh là nhiễm virus trong thời gian giãn cách nên không có cơ hội uống thuốc kháng virus sớm.
Justin Bieber thông báo trên Instagram bị liệt mặt vì mắc hội chứng Ramsay Hunt. Ảnh: Instagram nhân vật.
Không giống đột quỵ khởi phát đột ngột, hội chứng Ramsay Hunt phát triển dần dần. Theo Nduka, triệu chứng giúp phân biệt căn bệnh này với Bell Palsy là tình trạng đau trong hoặc xung quanh tai, da đầu, chân tóc, thay đổi vị giác, nửa lưỡi, giảm thính lực, ù tai, chóng mặt, hoa mắt. Đôi khi, bệnh nhân cũng có thể bị phát ban bên trong và xuất hiện liệt mặt đầu tiên. Đó là nguyên nhân ngay cả bác sĩ quen thuộc với hội chứng này cũng có thể nhầm lẫn, chẩn đoán sai.
Điều trị sớm bằng thuốc kháng virus và steroid giúp tăng tỷ lệ hồi phục bệnh từ 50% lên 70%. Nếu bệnh nhân không được điều trị kịp thời steroid và thuốc kháng virus, đây sẽ là bước ngoặt. Họ sẽ đứng trước tình cảnh bệnh sẽ không thể hồi phục hoàn toàn.
"Mặt cô bị sao vậy?"
Đó là câu hỏi mà Deborah Lack, 42 tuổi, ở Hertfordshire, Anh, nhận được từ một đứa trẻ. Căn bệnh mà Lack mắc phải cách đây 9 năm khiến bà không thể chu môi.
Deborah Lack không thể mím môi. Ảnh: Facial Palsy UK.
Việc khạc nhổ sau khi đánh răng, hoặc uống nước từ chai, bình cũng là bất khả thi. Nước dãi vô thức chảy ra mà Lack không thể kiểm soát được. Mỗi khi chụp ảnh gia đình, bà thường nép vào một góc, nghiêng mình để che đi khuôn mặt lệch.
Ông Nduka cho biết tình trạng này có thể dẫn đến mù mắt, lâu dài sẽ gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần. “Về cơ bản, khuôn mặt là thứ tạo nên con người của bạn. Nó cho phép bạn tương tác với người lạ, điều này chỉ có ở con người", ông nói.
Người bệnh có thể trải qua phục hồi chức năng khuôn mặt, kết hợp huấn luyện lại thần kinh cơ. Đây là quá trình lâu dài, đòi hỏi nhiều thời gian, sự kiên nhẫn. Nếu điều này không hiệu quả, họ cần được phẫu thuật, ví dụ ép mí mắt để chúng có thể đóng lại.