Đột quỵ não là gì?
Đột quỵ não hay được gọi là tai biến mạch máu não, đây là tình trạng não bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, khiến não bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vòng ít phút nếu không được cung cấp đủ máu các tế bào não sẽ bắt đầu chết.
3 điều không nên làm khi phát hiện người bị đột quỵ não
- Không tụ tập đông người xung quanh bệnh nhân. Bởi lúc này bệnh nhân cần được nằm nghỉ ở nơi thoáng mát, cần ổn định tâm lý, sức khỏe để chờ nhân viên cấp cứu đến hỗ trợ kịp thời.
- Không tự ý xoa dầu nóng, cạo gió, dùng kim đâm đầu ngón tay. Việc dùng các biện pháp dân gian, cách chữa bệnh truyền miệng như cạo gió, chích máu đầu ngón tay, chân, tai không giúp ích được cho bệnh nhân mà còn có thể làm cho tình trạng của bệnh nhân thêm nặng nề hơn, gây ra vết thương hở trên cơ thể và dễ dẫn tới nhiễm trùng.
- Không cho bệnh nhân uống bất kỳ loại thuốc nào hoặc ăn uống bất kỳ thứ gì. Bởi vì bệnh nhân đột quỵ não thường không tỉnh táo và có thể có rối loạn nuốt. Do đó, cho người bệnh ăn hoặc uống có thể dẫn đến tình trạng nghẹn, gây sặc, nguy hiểm cho bệnh nhân.
Nguyên nhân gây đột quỵ não
Theo chia sẻ của bác sĩ Vũ Quỳnh Hương, BV Trung ương Quân đội 108, đột quỵ não là do sự bất ổn của tuần hoàn máu não. Có nhiều nguyên nhân gây ra đột quỵ não, trong đó có những nguyên nhân có thể kiểm soát được và nguyên nhân không thể kiểm soát được.
Trong vòng ít phút nếu không được cung cấp đủ máu các tế bào não sẽ bắt đầu chết. Ảnh minh họa
Những nguyên nhân có thể kiểm soát được gồm:
- Tăng huyết áp: Tạo điều kiện hình thành các cục máu đông, cản trở quá trình lưu thông máu lên não hay gây sức ép lên thành động mạch và dẫn đến xuất huyết não.
- Cholesterol cao, thừa cân: Gây ra nhiều bệnh lý như mỡ máu, cao huyết áp, tim mạch và tăng nguy cơ đột quỵ.
- Bệnh tim mạch: Suy tim, rung nhĩ, nhiễm trùng tim, rối loạn nhịp tim có nguy cơ đột quỵ cao.
- Đái tháo đường.
- Cơn thiếu máu não thoáng qua (cơn TIA)
- Đột quỵ tái phát: Tiền căn cá nhân bị đột quỵ có thể tái phát trong vài tháng đầu, nguy cơ này kéo dài khoảng 5 năm và giảm dần theo thời gian.
- Hút thuốc: Khói thuốc gây tổn thương thành mạch máu, gia tăng xơ cứng động mạch, là nguyên nhân gây tăng huyết áp.
Nguyên nhân không thể kiểm soát được gồm:
- Tuổi tác: Độ tuổi nào cũng có nguy cơ đột quỵ, tuy nhiên người cao tuổi có nguy cơ đột quỵ cao hơn, đặc biệt là sau tuổi 55.
- Giới tính: Nam giới có nguy cơ đột quỵ cao hơn so với nữ giới.
- Chủng tộc: Người Mỹ gốc Phi có nguy cơ mắc đột quỵ cao gấp 2 lần so với người da trắng.
- Tiền sử gia đình: Người có người thân từng bị đột quỵ hoặc mắc các bệnh lý nhồi máu cơ tim, thiếu máu não thoáng qua có nguy cơ đột quỵ cao hơn so với người bình thường.
Nam giới có nguy cơ đột quỵ cao hơn so với nữ giới. Ảnh minh họa
Dấu hiệu nhận biết sớm đột quỵ não
Quy tắc FAST – là cụm từ viết tắt được hội tim mạch Mỹ (AHA) cũng như nhiều tổ chức khác sử dụng, giúp bệnh nhân và người thân dễ dàng ghi nhớ về những triệu chứng của đột quỵ nhằm nhận biết sớm và cấp cứu kịp thời.
F (FACE): Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt, bệnh nhân có thể bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười mở miệng lớn.
A (ARM): Bệnh nhân cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc.
S (SPEECH): Bệnh nhân khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường. Có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản bạn vừa nói.
T (TIME): Khi xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên hãy nhanh chóng gọi 115 hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
Những việc nên làm khi phát hiện người bị đột quỵ não
Khi phát hiện người thân có các dấu hiệu đột quỵ não cần liên hệ ngay cấp cứu 115 hoặc cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ. Trong lúc chờ cấp cứu, nên làm những việc sau:
- Dìu bệnh nhân tránh để bệnh nhân bị ngã, chấn thương.
- Để bệnh nhân nằm ở nơi thoáng mát, kê cao đầu từ 20 - 30 độ
- Nếu bệnh nhân còn tỉnh, hỏi thăm tình trạng sức khỏe, loại thuốc đang dùng…, để có thể trao đổi tình trạng bệnh nhân khi nhân viên 115 tới.
- Nếu bệnh nhân bị nôn để bệnh nhân nghiêng 45 độ, lấy hết đờm, dãi để tránh gây ngạt bệnh nhân.
- Nếu bệnh nhân bị rối loạn ý thức, kiểm tra mạch của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân bị ngưng tim thực hiện ngay hồi sức tim phổi (hô hấp nhân tạo), có thể gọi 115 để được hướng dẫn hô hấp nhân tạo khi không biết cách làm.
Không nên chích máu đầu ngón tay, ngón chân của bệnh nhân bị đột quỵ. Ảnh minh họa