Cái hũ vỏ củ mì má để nơi góc bếp mấy lâu nay, được lúc mưa gió lại hữu ích. Ngoài trời, cơn mưa ngược mùa kéo ngang thành phố. Mưa xối xả như dội vào lòng khiến những ký ức lên men.
Con gái út hỏi má: “Ủa, món gì mà ăn ngon dữ vậy má. Vừa có vị chua mặn ngọt bùi, có vị cay nồng của ớt tỏi, béo ngọt của thịt heo hòa thành một tổng hợp vừa khác lạ vừa bắt vị”. Má cười: “Trời ơi, cái món vỏ củ mì ngâm chua một thời, lâu quá không ăn nên giờ chẳng đứa nào nhớ hả?”.
Má nhắc mới nhớ. Chứ cái vỏ củ mì ngâm chua thì chúng tôi lạ gì. Đúng là lâu quá rồi. May mà có má gợi nhắc ký ức ngủ quên. Bây giờ, mấy ai nhớ được hay ăn lại những món của một thời gian khó. Để rồi khi được nếm món xưa, ngỡ ngàng như gặp người quen cũ, ký ức ngược về gian bếp thuở ấu thơ đượm mùi củi lửa, cả nhà quây quần bên mâm cơm đạm bạc. Ngoài trời, bóng chiều đã cạn, giọt mưa tí tách trên mái nhà, cơn gió đêm lạo xạo.
Nhớ hồi nhỏ, mỗi lần má lột củ mì hấp cơm, bao giờ má cũng để dành vỏ củ mì đem muối chua rồi cất góc bếp. Vỏ củ mì má bỏ lớp vỏ lụa màu nâu sần sùi bên ngoài, rồi mang ngâm với nước vo gạo chừng nửa ngày thì bỏ vào hũ sành, sau đó đổ nước muối vào, đậy kỹ. Nước muối càng mặn, vỏ củ mì để được càng lâu. Sau khi lên men, vỏ củ mì có vị chua, khi ăn có vị giòn sật, chua chua mặn mặn, rất bắt cơm.
Vỏ củ mì ngâm có thể làm nguyên liệu nấu nhiều món ngon đơn giản. Hồi đó, những buổi chiều đi làm đồng về, trên cán cuốc của cha thường treo lủng lẳng con cá lóc đồng chỉ bằng cán dao cán rựa. Bữa cơm hôm ấy, thế nào cũng có tô canh chua má nấu cá lóc đồng với vỏ củ mì ngâm.
Bữa ăn nhà nghèo, nên má chỉ lấy mỗi khúc đầu với khúc đuôi để chế biến nồi canh vỏ củ mì chua chua cay cay ấm lòng ngày mưa gió. Mấy khúc giữa, má đem kho với lá nghệ non trong vườn thành món mặn đưa cơm. Nhờ đôi bàn tay khéo léo của má, mà mỗi bữa cơm quê nghèo lúc nào cũng đủ đầy.
Cá lóc sau khi ướp với gia vị thì đem um chín, sau đó cho vỏ củ mì ngâm xắt sợi vào, nêm ít ngò gai hái trong vườn cùng vài lát ớt chỉ thiên chín đỏ là có tô canh đậm đà. Có hôm, má xào vỏ củ mì ngâm với chút mỡ heo. Vỏ củ mì chỉ cần rửa sạch cho bớt vị chua, rồi thái sợi. Mỡ heo phi trên chảo với tỏi đập giập, sau đó cho vỏ củ mì vào xào, nêm vừa miệng thì cho ít ngò gai, chút ớt trái là có ngay món ăn đủ vị chua - ngọt - béo - bùi.
Sau này gia cảnh đã bớt khốn khó, má vẫn hay ngâm một hũ vỏ củ mì sau chái bếp. Khi ấy, nguyên liệu vỏ củ mì của má đã có thêm thịt ba chỉ xào cùng. Còn nhớ, những bữa cơm xưa cũ, tôi với mấy đứa em đã từng ngồi khua đũa liên hồi khi ăn cơm với món thịt xào vỏ củ mì béo ngậy. Để bây giờ, sau nhiều năm gặp lại món xưa, chợt thấy những ký ức vẫn vẹn nguyên…
Ngọc Hà