Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang dự thảo Thông tư quy định tiêu chí phân loại phim và hướng dẫn thực hiện cảnh báo, hiển thị mức phân loại phim.
Các mức phân loại phim
Nguyên tắc đánh giá, phân loại một bộ phim hoặc một nội dung được đánh giá dựa trên cách thể hiện, thời lượng, tần suất, mức độ chi tiết hình ảnh, âm thanh, ánh sáng, lời thoại và mức độ tác động của bộ phim hoặc nội dung đối với khán giả xem phim.
Tám nội dung phân loại: chủ đề, nội dung; bạo lực; khỏa thân, tình dục; ma túy, các chất kích thích, gây nghiện; kinh dị; hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục; hình ảnh nguy hiểm dễ bắt chước; nội dung khác.
Từ những tiêu chí trên, dự thảo đề xuất các mức phân loại phim như sau:
Loại P: Phim được phép phổ biến đến người xem ở mọi độ tuổi
|
Tiêu chí phân loại |
|
1. Chủ đề, nội dung Chủ đề của phim phù hợp với khán giả ở mọi lứa tuổi; nội dung phim phản ánh mang tính giáo dục, giải trí, khuyến khích những giá trị đạo đức và quan hệ xã hội tích cực. 2. Bạo lực Không có hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thể hiện cảnh uy hiếp, đe dọa người khác, trừ trường hợp hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ đó phù hợp với nội dung phim và được mô tả ở mức độ nhẹ. 3. Khoả thân, tình dục Không có cảnh khỏa thân, có thể có hình ảnh mô tả thoáng qua sự âu yếm, ví dụ hôn phớt (nhẹ nhàng). 4. Ma tuý, các chất kích thích, gây nghiện Không có các hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thể hiện việc sử dụng ma túy và các chất kích thích, gây nghiện. Đối với việc sử dụng thuốc lá trong phim thực hiện theo quy định tại Thông tư số 25/2018/TT- BVHTTDL ngày 30 tháng 8 năm 2018 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quy định việc hạn chế hình ảnh diễn viên sử dụng thuốc lá trong tác phẩm sân khấu, điện ảnh. 5. Kinh dị Hình ảnh kinh dị được mô tả ngắn gọn và không thường xuyên và không có bất cứ cảm giác đe dọa nào, ví dụ được miêu tả hài hước. 6. Hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục Không chấp nhận việc sử dụng hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục. 7. Hình ảnh nguy hiểm, dễ bắt chước Không có những hình ảnh, âm thanh khuyến khích và kích thích hành vi bắt chước như sử dụng ma túy, tự sát, bạo lực học đường, sử dụng vũ khí, hành động vi phạm pháp luật. |
Loại K: Phim được phổ biến đến người xem dưới 13 tuổi với điều kiện xem cùng cha, mẹ hoặc người giám hộ
| Tiêu chí phân loại |
|
1. Chủ đề, nội dung Như mức phân loại P nhưng có một số hình ảnh, âm thanh, lời thoại, ngôn ngữ cần có cha, mẹ hoặc người giám hộ xem cùng và hướng dẫn. 2. Bạo lực Bạo lực nói chung được miêu tả rất nhẹ. Bạo lực nhẹ có thể được chấp nhận nếu nó phù hợp với bối cảnh (ví dụ, một cách hài hước, hoạt hình, hoặc hoàn toàn phi thực tế). 3. Khoả thân, tình dục Mô tả ngắn gọn hoặc kín đáo về cảnh khỏa thân không trực diện, phía sau cơ thể người trong tình huống không diễn ra hoạt động tình dục. Có thể có cảnh thể hiện tình cảm nhẹ nhàng, hoặc ám chỉ tình dục nhẹ nhàng, ngắn gọn nhưng không thường xuyên. Hoặc trong bối cảnh đặc biệt như lịch sử, hoặc các sự kiện được kịch hóa như chiến tranh, diệt chủng, trong các phim khoa giáo, phim liên quan đến y tế, chăm sóc sức khỏe , cách sống của thổ dân, dân tộc thiểu số hoặc là phong tục tập quán của quốc gia/vùng lãnh thổ giới thiệu trong phim. 4. Ma tuý, các chất kích thích, gây nghiện Không đề cập đến ma túy bất hợp pháp hoặc lạm dụng ma túy. Nếu có thì việc đề cập phải mang tính vô hại, hoặc có mục đích giáo dục rõ ràng hoặc thông điệp chống ma túy phù hợp với trẻ nhỏ. 5. Kinh dị Mô tả ngắn gọn và không thường xuyên cảnh kinh dị, tạo cảm giác đe dọa với mức độ nhẹ nhàng, không được làm cho cho trẻ lo lắng quá mức. Kết quả nên mang tính trấn an và giải toả. 6. Hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục Có thể có ngôn ngữ thô tục ở mức độ hạn chế, nhưng phải phù hợp với nội dung phim, ví dụ cách thể hiện hài hước 7. Hình ảnh nguy hiểm, dễ bắt chước Không miêu tả chi tiết về những hành vi nguy hiểm tiềm ẩn mà trẻ nhỏ có thể bắt chước, nếu hành vi đó được thể hiện một cách an toàn hay vui nhộn. Không tán dương các vũ khí thực tế hoặc các hung khí dễ dàng tiếp cận như dao kéo, vật sắc nhọn. Không tập trung vào hành vi chống đối xã hội mà trẻ nhỏ có khả năng sao chép. |
Loại T13: Phim được phép phổ biến đến người xem từ đủ 13 tuổi trở lên (13+)
| Tiêu chí phân loại |
|
1. Chủ đề, nội dung Phù hợp với khán giả ở lứa tuổi từ đủ 13 trở lên. Nội dung phim không phản ánh những vấn đề khiến nhận thức, cảm xúc của khán giả ở lứa tuổi trên 13 bị lệch lạc, tâm lý bị xáo trộn hoặc rơi vào tình trạng lo sợ, bi quan, buồn chán, tác động tiêu cực đến việc hình thành và phát triển tính cách của khán giả trẻ trong độ tuổi đang lớn. Các chủ đề đen tối như kinh dị hoặc lạm dụng trẻ em cần được cân nhắc cẩn trọng. 2. Bạo lực Có thể có bạo lực ở mức trung bình nhưng không được miêu tả chi tiết và không thường xuyên. Không được đặc tả về vết thương hoặc máu me, nhưng đôi khi những khoảnh khắc đẫm máu có thể được chấp nhận nếu phù hợp với ngữ cảnh và phù hợp với nội dung phim. 3. Khoả thân, tình dục Có thể miêu tả hoạt động tình dục ngắn gọn và kín đáo, không thường xuyên, không đặc tả hoặc cận cảnh và chỉ đề cập đến ở mức độ trung bình. 4. Ma tuý, các chất kích thích, gây nghiện Không mô tả việc lạm dụng thuốc, hoặc nếu có hình ảnh, âm thanh đề cập đến thì không được xảy ra thường xuyên, không được tán dương hoặc hướng dẫn chi tiết. 5. Kinh dị Có thể có các cảnh kinh dị và có tính đe dọa về mặt thể chất và tâm lý ở mức trung bình. Mặc dù một số cảnh có thể khó chịu, nhưng sắc thái chung của toàn tác phẩm thì không được như vậy. Các cảnh kinh dị không nên thường xuyên và được môt tả ngắn gọn. 6. Hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục Có thể có sử dụng ngôn ngữ thô tục ở mức độ trung bình. Có thể sử dụng ngôn ngữ mạnh nhưng tùy vào cách thức sử dụng, người sử dụng, tần suất sử dụng trong toàn bộ tác phẩm và bất kỳ lý do nào liên quan tới bối cảnh đặc biệt. 7. Hình ảnh nguy hiểm, dễ bắt chước Không có những hình ảnh, âm thanh khuyến khích và kích thích hành vi bắt chước như sử dụng ma túy, tự sát, bạo lực học đường, sử dụng vũ khí, hành động vi phạm pháp luật. |
Loại T16: Phim được phép phổ biến đến người xem từ đủ 16 tuổi trở lên (16+)
| Tiêu chí phân loại |
|
1. Chủ đề, nội dung Phim phù hợp với khán giả ở lứa tuổi từ đủ 16 trở lên. Nội dung phim đề cập đến một số vấn đề của người trưởng thành, như các vấn đề liên quan đến chính trị, xã hội, tâm lý, tội phạm nhưng phù hợp với nhận thức, tâm lý, sinh lý của khán giả từ đủ 16 tuổi. Các chủ đề như tự làm hại bản thân, bị ngạt thở hoặc tự tử không có lý do cụ thể nên được xử lý cẩn trọng phù hợp với nội dung phim. 2. Bạo lực Những hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thể hiện hành động bạo lực như giết người, gây đau đớn, thương tích, chảy máu không được mô tả thường xuyên, không có thời lượng kéo dài, trừ trường hợp hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ đó phù hợp với nội dung phim và gây căng thẳng ở mức độ trung bình. 3. Khoả thân, tình dục Có thể chấp nhận cảnh khỏa thân toàn bộ từ phía trước với thời lượng trung bình, không thường xuyên, không cận cảnh bộ phận sinh dục, nhưng phải phù hợp với nội dung phim và không kích động tình dục Không có hạn chế về cảnh khoả thân trong những bối cảnh phi tình dục hoặc có tính giáo dục. Có thể sử dụng bối cảnh vui hài hước để miêu tả chi tiết cảnh khỏa thân. 4. Ma tuý, các chất kích thích, gây nghiện Có thể có mô tả ngắn gọn và không thường xuyên cảnh dùng ma túy, nhưng về tổng thể, bộ phim không được quảng bá, hướng dẫn chi tiết hoặc khuyến khích việc lạm dụng ma túy. Không chấp nhận hình ảnh thể hiện việc lạm dụng các chất có độ nguy hiểm cao và dễ tiếp cận như bình xịt hoặc dung môi, chất axit. 5. Kinh dị Có thể có cảnh đe dọa và kinh dị ở mức độ mạnh nhưng không được mô tả thường xuyên và không tập trung quá lâu vào mối đe dọa bạo lực. 6. Hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục Có thể sử dụng ngôn ngữ mạnh, đôi khi có thể sử dụng ngôn ngữ rất mạnh nhưng không lạm dụng, tùy thuộc vào cách thức sử dụng, người sử dụng, tần suất sử dụng ngôn ngữ đó trong phim và phải phù hợp với nội dung phim. 7. Hình ảnh nguy hiểm, dễ bắt chước Không miêu tả chi tiết các hành vi nguy hiểm và không tập trung vào những chi tiết có thể bắt chước. Ví dụ việc miêu tả các vũ khí dễ dàng tiếp cận trong phim có được chấp nhận hay không còn tùy vào các yếu tố như tính hiện thực của bộ phim, bối cảnh và cách sắp đặt. |
Loại T18: Phim được phép phổ biến đến người xem từ đủ 18 tuổi trở lên (18+)
| Tiêu chí phân loại |
|
1. Chủ đề, nội dung Phim phù hợp với khán giả ở lứa tuổi từ đủ 18 trở lên. Không vi phạm điểm a, b, c, d, đ, e và g, khoản 1, Điều 9 Luật Điện ảnh 2. Bạo lực Có thể có những hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ tả thực cảnh bạo lực nhưng phải phù hợp với nội dung phim và không gây mức độ căng thẳng quá mức. 3. Khoả thân, tình dục Có thể mô tả chi tiết một cách không lạm dụng cảnh khỏa thân toàn bộ phía trước, nhưng phải phù hợp với nội dung phim, Không miêu tả chi tiết các bộ phận sinh dục, hoặc đặc tả thoáng qua nhưng không có thời lượng kéo dài và phù hợp với nội dung phim. Không có những hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thể hiện lộ liễu, miêu tả chi tiết hoạt động tình dục, trừ các trường hợp hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ đó phù hợp với nội dung phim, không có thời lượng kéo dài. 4. Ma tuý, các chất kích thích, gây nghiện Có thể mô tả về việc lạm dụng ma túy và chất kích thích thần kinh với các chi tiết mạnh nhưng không kéo dài, không thường xuyên và phải phù hợp với nội dung phim. 5. Kinh dị Có thể mô tả cảnh kinh dị mạnh mẽ với cảm giác đe dọa liên tục nhưng không thường xuyên và không kéo dài, không tác động quá mức tới tâm lý và cảm xúc của người xem. 6. Hình ảnh, âm thanh, ngôn ngữ thô tục Có thể sử dụng những từ ngữ thô tục nhưng không thường xuyên, không tạo cảm giác ức chế quá mức cho người xem và không lạm dụng ngôn ngữ thô tục. 7. Hình ảnh nguy hiểm, dễ bắt chước Khi nội dung hoặc cách xử lý có nguy cơ tổn hại cho các cá nhân hoặc, thông qua hành vi của họ, gây hại cho xã hội. Ví dụ, việc mô tả chi tiết của các hành vi bạo lực hoặc nguy hiểm hoặc sử dụng ma túy bất hợp pháp có thể gây tổn hại đến đạo đức hoặc sức khoẻ cộng đồng, hoặc cách hành vi hiếp dâm được xử lý tạo cảm giác đó là hoạt động hấp dẫn sẽ được cân nhắc cẩn trọng trước khi phân loại. |
Loại C: Phim không được phép phổ biến
| Tiêu chí phân loại |
| Phim không được phép phổ biến nếu vi phạm Điều 9 Luật Điện ảnh. |
Về nội dung khác, dự thảo quy định: Nếu tiêu đề của bộ phim có thể kích động sự phân biệt chủng tộc, hằn thù tôn giáo, hành vi phạm tội hoặc khuyến khích sự quan tâm của người xem đến hoạt động tình dục trái phép hoặc sự lạm dụng, bạo lực vô cớ hoặc trái với thuần phong mỹ tục thì Hội đồng thẩm định sẽ yêu cầu thay đổi tiêu đề như một điều kiện để phân loại.
Đối với các phim có nội dung bổ sung (phim kết hợp trò chơi điện tử), định dạng màn hình hoặc bản trình bày trực quan của bộ phim/nội dung gửi đến phân loại cũng là căn cứ để tiến hành thay đổi mức phân loại. Ví dụ nếu hình ảnh được xử lý theo định dạng 3D hoặc được hiển thị trên tyỉ lệ khung hình đã bị thay đổi như trên màn hình IMAX, hoặc nếu tác phẩm được thể hiện như một trải nghiệm như một phần của VR tuyến nhập vai (thực tế ảo).
Thực hiện cảnh báo và hiển thị mức phân loại phim
Các cơ sở điện ảnh phải thông báo công khai đến khán giả tại các rạp chiếu phim thông tin về phân loại phim cũng như cách thức kiểm soát, kiểm tra tuổi đối với khán giả vào xem phim.
Đối với phim trên nền tảng OTT (ứng dụng xem phim trực tuyến) hoặc truyền hình, mức phân loại phải được hiển thị rõ ràng và nổi bật để người xem được biết ngay từ phút đầu, trước khi đưa ra quyết định xem hoặc sử dụng dịch vụ; phân loại liên tục xuất hiện ở góc trái màn hình trong suốt thời gian phổ biến phim.
Đối với các phim, các nội dung được phân loại từ K hoặc mức cao hơn, khuyến cáo người xem cũng nên kèm theo xếp hạng, nêu rõ các yếu tố nội dung phân loại chính của việc phân loại.
Cơ sở điện ảnh thực hiện phát hành, phổ biến phim phải có các giấy phép như Giấy phép phân loại phim, Quyết định phát sóng để chiếu hoặc phổ biến phim, đồng thời phải thực thi các quy định về hạn chế độ tuổi và tuân thủ các điều kiện cấp phép, cũng như bất kỳ điều kiện phân loại bổ sung nào theo quy định của cơ quan có thẩm quyền.
Cơ sở điện ảnh đáp ứng đủ điều kiện tự phân loại phim theo quy định của Luật Điện ảnh phải thực hiện hiển thị, dán nhãn phân loại phim bằng cách thể hiện bằng chữ ở phía trên góc trái màn hình trước khi phổ biến phim, đồng thời thực hiện các biện pháp kỹ thuật cần thiết để người xem tự kiểm soát, quản lý việc xem phim phù hợp với độ tuổi được phân loại; mức phân loại T16, T18 thực hiện hiển thị xuyên suốt phim ở góc trái màn hình.
Sau khi phim và nội dung được phân loại, cơ sở điện ảnh phải thực hiện khuyến cáo phù hợp để lưu ý những yếu tố mạnh trong phim, để người xem có thông tin cần thiết khi lựa chọn bộ phim muốn xem.
Việc khuyến cáo cũng có vai trò hướng dẫn để các bậc phụ huynh quyết định mức độ phù hợp của một bộ phim đối với con cái của họ. Trong đó, phim phân loại P không cần khuyến cáo; phim phân loại K có thể đi kèm khuyến cáo; phim phân loại T13, T16 và T18 phải kèm khuyến cáo người xem.
Tuệ Minh