Nhân vật Michiko Yoshii do Nakatani Akari đóng trong “Em và Trịnh”. Ảnh: ĐPCC
“Em và Trịnh” - tác phẩm trăm tỉ tai tiếng
Cho đến hiện tại, “Em và Trịnh” vẫn đang là tác phẩm duy nhất của Việt Nam trong 2022 vượt mốc doanh thu 100 tỉ đồng. Bộ phim gây chú ý khi nói về cuộc đời Trịnh Công Sơn và những bóng hồng. Vì Trịnh Công Sơn là một nhạc sĩ nổi tiếng, tác phẩm của ông có ảnh hưởng lớn đến nền nhạc Việt, chính vì thế từ khi dự án còn “thai nghén” đến khi phát hành, “Em và Trịnh” luôn nhận được sự quan tâm của công chúng.
Tuy nhiên, thay vì ủng hộ, xuyên suốt thời gian phim công chiếu, công chúng để lại những tranh luận. Nhiều khán giả đánh giá tác phẩm chưa toát lên được phong thái, con người của Trịnh Công Sơn qua sự thể hiện của hai diễn viên chính Avin Lu, Trần Lực... Ngoài ra, phim còn bị chê hư cấu quá đà, khiến hình ảnh Trịnh Công Sơn và các bóng hồng xa vời thực tế...
Ngoài ra, tác phẩm cũng bị chính các nhân vật được phóng tác trong phim phản ứng. Danh ca Khánh Ly từng nói, bà không hài lòng với cảnh nhân vật Khánh Ly đút sữa chua cho Trịnh Công Sơn.
Thậm chí, nữ danh ca tuyên bố “không bao giờ xem phim” vì ê-kíp “Em và Trịnh” không tôn trọng mình. Theo chia sẻ của Khánh Ly, không đồng ý cho đoàn phim thực hiện một số cảnh quay nhưng những phân đoạn này vẫn lên sóng.
Ngoài Khánh Ly, danh ca Thanh Thuý cũng phủ nhận việc mặc sườn xám và đi trong ngõ tối cùng ông Trịnh Công Sơn.
Còn vào ngày15.9, luật sư Nguyễn Thị Diễm Phượng - đại diện pháp lý của giáo sư Michiko Yoshii - cho biết, bà đã gửi công văn yêu cầu nhà sản xuất phim “Em và Trịnh” công khai xin lỗi về việc sử dụng hình ảnh giáo sư người Nhật Bản khi chưa xin phép.
Công văn gửi đến nhà sản xuất phim “Em và Trịnh” nêu rõ các vấn đề như: “Như đã biết bộ phim ‘Em và Trịnh’ công khai trình chiếu từ ngày 17.6 tiết lộ một số thông tin liên quan đến đời sống riêng tư và bí mật cá nhân của nữ giáo sư Michiko và cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn.
Đây là hành vi không chỉ xâm phạm đến quyền dân sự của giáo sư Michiko mà còn xâm phạm đến bí mật cá nhân, quyền thân nhân của cố nhạc sĩ. Bởi các lẽ ấy, chúng tôi yêu cầu nhà sản xuất phát hành thông cáo báo chí để công khai xin lỗi nữ giáo sư”.
Cách cư xử văn minh của giáo sư Michiko Yoshii
Ngày 20.9 là hết thời hạn 7 ngày để phía nhà sản xuất “Em và Trịnh” xin lỗi giáo sư Michiko Yoshii. Tuy nhiên, đại diện tác phẩm này vẫn chưa có phản hồi. Trưa 21.9, phía Galaxy - nhà sản xuất “Em và Trịnh” trả lời phóng viên Lao Động rằng, đơn vị đang làm việc với giáo sư Michiko Yoshii. Theo đó, phía Galaxy đã xin gia hạn thời gian để giải quyết những yêu cầu mà phía giáo sư Michiko Yoshii đưa ra.
Chiều 21.9, luật sư Nguyễn Thị Diễm Phượng - đại diện pháp lý của giáo sư Michiko Yoshii nói rằng vào 20.9, là hạn cuối để nhà sản xuất Em và Trịnh phản hồi. Tuy nhiên, đến 18h30 cùng ngày, phía Galaxy đã gửi mail cho luật sư Phượng và khẳng định rằng, sẽ giải quyết việc này trên tinh thần thượng tôn pháp luật và tôn trọng giáo sư Michiko Yoshii.
Luật sư Phượng nói thêm, cô đánh giá phía Galaxy phản hồi chậm vì công văn phía giáo sư Michiko Yoshii đưa ra từ 13.9 nhưng tận 18h30 chiều 20.9 mới xin gia hạn để giải quyết. Tuy nhiên, với sự nhẫn lại của mình, giáo sư Michiko Yoshii đã đồng ý cho Galaxy gia hạn thêm 10 ngày nữa.
Trước đó, giáo sư Michiko Yoshii chọn không lên tiếng ở thời điểm đó. Bởi vì bà sợ làm ảnh hưởng đến việc trình chiếu thương mại của phim. Bà đợi đến khi bộ phim trình chiếu xong, đạt được thành công thì mới lật lại vấn đề này.
Giáo sư Michiko Yoshii không có những phản ứng ồn ào trên truyền thông như một số nhân vật có liên quan đến bộ phim này và cách phản ứng được xem là rất văn minh. Đó là không muốn làm ảnh hưởng đến hoạt động thương mại của nhà sản xuất khi bộ phim đang được trình chiếu, và không thưa kiện. Bà hoàn toàn có thể yêu cầu phía đoàn phim bồi thường thiệt hại khi xâm phạm đời tư nhưng cuối cùng bà chỉ cần một lời xin lỗi công khai.
Bài học cho ê-kíp phim Việt
Theo luật sư Hoàng Hà - văn phòng luật sư L&P của TPHCM, pháp luật Việt Nam khuyến khích hoạt động sáng tạo nghệ thuật, luôn tạo điều kiện cho người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật được sáng tác, biểu diễn, sản xuất tạo ra các tác phẩm có giá trị. Tuy nhiên, pháp luật cũng ghi nhận bảo đảm và bảo vệ quyền nhân thân của cá nhân, trong đó có quyền tự do về hình ảnh. Việc sử dụng thông tin cá nhân, hình ảnh của người khác phải được người có hình ảnh được sử dụng cho phép, đặc biệt là việc sử dụng hình ảnh của người khác vào hoạt động kinh doanh.
Từ câu chuyện trên, đặt ra bài học về cách làm phim của nhà làm phim Việt. Việc làm phim về nhân vật có thật chưa bao giờ là dễ dàng, tuy nhiên điện ảnh Việt luôn khuyến khích tinh thần, hướng đi táo bạo của nhiều nhà làm phim hiện nay. Nhưng, đầu tư, tâm huyết thôi chưa đủ, nhà làm phim cần phải cẩn trọng, tôn trọng tác giả, nhân vật được phóng tác để tránh những ồn ào đáng tiếc.