Tháng 9/2021, tạp chí IEEE Access, tạp chí thuộc nhóm Q1, nằm trong số 25% tạp chí danh giá nhất thế giới trong lĩnh vực Kỹ thuật và Khoa học máy tính đã đăng bài nghiên cứu "Efficient Two-Party Integer Comparison with Block Vectorization Mechanism" (tạm dịch: So sánh hai số lớn hiệu quả sử dụng cơ chế véc tơ hóa kết hợp chia khối).
Tác giả của nghiên cứu này là Nguyễn Thái Hùng, sinh viên chuyên ngành Khoa học Máy tính, Trường Đại học VinUni, đồng tác giả với Giáo sư Kok Seng Wong và Tiến sĩ Thomas Oikonomou thuộc Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính. Hùng đứng ở vị trí đầu tiên trong danh sách nhóm tác giả bởi là người đề xuất ý tưởng và có nhiều đóng góp trong quá trình thực hiện nghiên cứu.
Đáng nói, bài nghiên cứu được thực hiện khi Thái Hùng mới là sinh viên năm nhất chuyên ngành Khoa học Máy tính. Tiến sĩ Oikonomou nhận định, việc một sinh viên năm nhất đã có bài nghiên cứu được đăng lên tạp chí Q1 là "điều cực hiếm".
Sinh viên Nguyễn Thái Hùng (Ảnh: NVCC).
Có bài đăng trên tạp chí hàng đầu thế giới khi là sinh viên năm nhất
Thái Hùng tâm sự, tháng 12/2020, em lần đầu biết đến bài toán về Tính toán hai bên an toàn (Secure two-party computation) qua người thầy hướng dẫn nghiên cứu - Giáo sư Kok Seng Wong. Đây là bài toán khá nổi tiếng trong lĩnh vực mật mã học, lần đầu tiên được giới thiệu bởi nhà khoa học Andrew Yao vào năm 1982.
Sau đó, đã có nhiều bài nghiên cứu cũng tìm cách giải bài toán này. Tuy nhiên, những lời giải đầu tiên chỉ dễ dàng thực trên lý thuyết, trong thực tế rất khó thực hiện bởi phải tốn nhiều thời gian mới có đáp án.
Trong một lần thảo luận cùng thầy hướng dẫn tại trường đại học, Thái Hùng đã có ý tưởng để giải bài toán này tốt hơn. Sau khi thuyết trình về ý tưởng, đề xuất này của Hùng được các giảng viên tại Viện Kỹ thuật và Khoa học Máy tính đánh giá có tính khả thi.
Ngay lập tức, nhóm nghiên cứu gồm Thái Hùng và Giáo sư Kok Seng Wong, Tiến sĩ Thomas Oikonomou bước vào nghiên cứu chuyên sâu.
Quá trình nghiên cứu bắt đầu từ tháng 12/2020 đến tháng 7/2021. Sau đó gửi lên tạp chí IEEE Access tháng 8/2021 và được Hội đồng giám khảo của tạp chí IEEE Access chấp thuận công bố vào tháng 9/2021.
Vai trò của Thái Hùng trong nghiên cứu này, ngoài đề xuất ý tưởng, chứng minh ý tưởng khả thi còn là chạy thí nghiệm và viết một số phần trong bài.
Hùng nhấn mạnh, điểm mới trong nghiên cứu của em là vẫn dựa vào một phương pháp đã cũ, nhưng có cách làm mới để việc tính toán nhanh hơn rất nhiều lần. Bên cạnh đó, phương pháp của Hùng có thể so sánh những số liệu rất lớn, thậm chí lên đến hơn một tỷ mà vẫn cho kết quả chính xác.
Về hiệu quả thực tiễn, bài toán so sánh, tính toán hai bên an toàn có ứng dụng khá nhiều trong vấn đề bảo mật, đặc biệt trong những cuộc đấu giá.
"Những phiên đấu giá thông thường, chúng ta hay triển khai theo cách để mọi người cùng có mặt tại một nơi (hoặc cùng tham gia đấu giá online), lần lượt người này báo giá rồi đến người kia.
Cách này có một vấn đề là người này sẽ biết tất cả những giá mà người kia đưa ra, cũng như thông tin về những người tham gia đấu giá. Đó là điều nhiều người không muốn khi tham gia các cuộc đấu giá.
Vậy thì làm sao để trong một lần đấu giá, người ta chỉ được phép biết người thắng cuộc và số tiền cuối cùng, không thể biết những người tham gia đã đặt với giá là bao nhiêu. Đây chính là bài toán về so sánh bảo mật", Thái Hùng nêu ví dụ.
Ngoài bài báo về Tính toán hai bên an toàn, Thái Hùng còn có một nghiên cứu nữa được công bố quốc tế, trên Hội thảo quốc tế về mạng máy tính (International Conference on Information Networking).
Nghiên cứu có tên Emerging Privacy and Trust Issues for Autonomous Vehicle Systems (tạm dịch: Những vấn đề về quyền riêng tư và sự tin cậy sẽ xuất hiện đối với các hệ thống xe tự hành), Hùng là đồng tác giả cùng 2 người bạn khác.
Theo nam sinh, nghiên cứu này tập trung làm rõ những rủi ro về mặt riêng tư của ô tô tự lái bởi loại phương tiện này có rất nhiều camera và hệ thống ghi âm.
Ở thời điểm hiện tại, Thái Hùng cho biết em đang tiếp tục công việc nghiên cứu, trong đó có một bài mới hoàn thiện và một bài vẫn đang ở giai đoạn nghiên cứu.
Niềm đam mê tự nhiên với việc nghiên cứu
Nguyễn Thái Hùng sinh năm 2002, quê ở Ba Vì, Hà Nội, là cựu học sinh chuyên Toán trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội.
Ngay từ nhỏ, em đã đạt rất nhiều giải thưởng trong các cuộc thi như giải Nhất kỳ thi toán quốc tế giữa các thành phố (ITOT) năm 2015; Giải Nhì kỳ thi Toán học Hà Nội mở rộng (HOMC) năm 2016; Giải Ba kỳ thi học sinh giỏi lớp 9 cấp Thành phố môn Toán học; Huy chương Bạc Olympic chuyên Khoa học Tự nhiên môn Toán học năm 2018.
Ngoài ra, em cũng đạt Huy chương Đồng kỳ thi chọn học sinh giỏi các trường THPT chuyên khu vực Duyên Hải và đồng bằng Bắc bộ môn Tin học năm 2019; Huy chương Đồng Olympic chuyên Khoa Học Tự Nhiên môn Tin học năm 2019.
Thái Hùng cùng các bạn đạt giải Ba trong Ngày hội Kỹ thuật và Khoa học máy tính (Ảnh: NVCC).
Sau khi tốt nghiệp THPT, Thái Hùng giành được học bổng 100% học phí vào đại học. Hiện em vừa bước vào năm thứ ba đại học.
Hùng tâm sự, gia đình em không có truyền thống theo ngành khoa học công nghệ hay làm nghiên cứu. Tuy nhiên, em lại có niềm đam mê với công việc này.
Năm nhất đại học, Thái Hùng cùng các bạn được nhà trường tạo điều kiện tham gia làm nghiên cứu. Hùng nhận thấy, đây chính là cơ hội để em học hỏi kiến thức và phát triển bản thân. Do đó, em đã tìm gặp Giáo sư Kok Seng Wong để nhờ thầy hướng dẫn.
Hùng tâm sự, trong suốt quá trình nghiên cứu, em từng có lúc rất mệt mỏi khi đứng trước khó khăn. Trong đó, khó khăn phải trải qua nhiều nhất là những tháng không có ý tưởng nào hoặc tiến độ công việc không tăng lên.
"Những lúc như thế, mọi người sẽ bắt đầu thấy mình không hợp với nghiên cứu hay làm mãi mà không được nên lựa chọn từ bỏ. Nhưng em hiểu rằng đó là quá trình luôn có trong nghiên cứu, quan trọng là mình phải cố gắng vượt qua được những khoảng thời gian này", Hùng nói.
Thái Hùng trong những ngày làm việc thâu đêm cùng các bạn (Ảnh: NVCC).
Theo nam sinh, việc tham gia nghiên cứu đã giúp em có được rất nhiều kỹ năng cho bản thân như kỹ năng đọc bài, viết bài, thuyết trình ý tưởng… Bên cạnh đó, em nhận thấy công việc nghiên cứu có thể đem lại cho bản thân các cơ hội lớn, đặc biệt cho việc học lên thạc sĩ sau này.
Thái Hùng dự định sẽ tiếp tục làm nghiên cứu đến khi tốt nghiệp đại học, sau đó tiếp tục học lên thạc sĩ. Ở định hướng dài hơi hơn, em cho biết có thể sẽ chọn làm việc trong một công ty để vừa được phát triển sản phẩm, vừa được tiếp tục nghiên cứu.