Các nhà nghiên cứu tiết lộ, một khoáng chất bí ẩn trên sao Hỏa đã khiến các nhà khoa học bối rối kể từ khi phát hiện ra nó cách đây 7 năm trước, nó có thể đã được phun ra trong một vụ phun trào núi lửa bất thường. Khoáng chất, thường chỉ được tìm thấy trên Trái đất, có khả năng được hình thành trên Hành tinh Đỏ hơn 3 tỷ năm trước.
Tàu thám hiểm Curiosity của NASA đã phát hiện ra khoáng chất bên trong một tảng đá ở trung tâm của miệng núi lửa Gale rộng 154 km vào ngày 30 tháng 7 năm 2015. Tàu thám hiểm đã khoan một lỗ nhỏ vào đá và lấy ra một mẫu bụi màu bạc.
Phòng thí nghiệm nhiễu xạ tia X trên tàu của Curiosity đã phân tích bụi và phát hiện tridymite - một loại thạch anh hiếm được làm hoàn toàn từ silicon dioxide, hoặc silica, được hình thành bởi một số loại hoạt động núi lửa.
Phát hiện bất thường hoàn toàn bất ngờ. "Việc phát hiện ra tridymite trong miệng núi lửa Gale là một trong những quan sát đáng ngạc nhiên nhất mà tàu thám hiểm Curiosity đã thực hiện trong 10 năm khám phá sao Hỏa", đồng tác giả nghiên cứu Kirsten Siebach, nhà khoa học hành tinh tại Đại học Rice ở Houston và là chuyên gia sứ mệnh của NASA cho biết trong một tuyên bố.
Tác giả chính của nghiên cứu Valerie Payré, một nhà khoa học về hành tinh tại Đại học Bắc Arizona và Đại học Rice đã nói với Live Science trong một email rằng: “Thứ nhất, hoạt động núi lửa của sao Hỏa trước đây được cho là không thích hợp để sản xuất các khoáng chất giàu silica như tridymite.
“Thứ hai, các nhà khoa học tin rằng miệng núi lửa Gale từng là một hồ nước cổ đại và nó không có núi lửa nào gần đó, điều này khiến các nhà khoa học phải vò đầu bứt tai khi họ cố gắng tìm hiểu xem khoáng chất này đã hình thành bằng cách nào dưới đáy hồ”, Payré nói.
Trong nghiên cứu mới, các chuyên gia đã đưa ra lời giải thích cuối cùng có thể làm sáng tỏ bí ẩn.
Các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng, vụ phun trào của một ngọn núi lửa không xác định đã phóng ra tro bụi giàu tridymite lên bầu trời sao Hỏa , sau đó rơi xuống hồ cổ ở miệng núi lửa Gale.
Khi tro rơi vào nước, nó sẽ bị phân hủy thành các phần riêng lẻ do sự kết hợp tác động của các quá trình vật lý và hóa học.
Các nhà nghiên cứu cho rằng đây là lý do tại sao mẫu tridymite rất tinh khiết và không bị nhiễm tro.
Nếu tro bụi giàu tridymite rơi vào miệng núi lửa Gale khi nó vẫn còn là một hồ nước, thì vụ phun trào có thể xảy ra từ 3 tỷ đến 3,5 tỷ năm trước, đó là khi các nhà nghiên cứu nghi ngờ miệng núi lửa này chứa đầy nước. Payré nói: “Vụ nổ bùng nổ chắc chắn đã xảy ra trong khung thời gian đó”.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, có thể miệng núi lửa Gale vẫn còn là một hồ nước cách đây 1 tỷ năm, theo tuyên bố của các nhà nghiên cứu.
Các nhà nghiên cứu vẫn không chắc chắn về nơi núi lửa sinh ra mẫu tridymite nằm trên Hành tinh Đỏ. Nó có thể là từ một vụ phun trào nhỏ gần đó, hoặc từ một vụ nổ lớn ở xa hơn nhiều, Payré nói.
Bà cho biết thêm, thật khó để xác định vị trí của các núi lửa trước đây trên sao Hỏa, vì rất khó để phân biệt giữa các hố va chạm và các miệng núi lửa đã bị xói mòn qua hàng tỷ năm.
Các nhà nghiên cứu cũng phải giải thích cách tridymite hình thành trên sao Hỏa, nơi các điều kiện được cho là rất khác so với Trái đất.
Thông thường, tridymite hình thành trong môi trường núi lửa có nhiệt độ cực cao và giàu silica, rất phổ biến trên Trái đất, Payré nói.
Tuy nhiên, các bằng chứng trước đây từ Sao Hỏa cho thấy núi lửa phun trào trên Hành tinh Đỏ là đá bazan, có nghĩa là chúng có hàm lượng silica giảm nhiều. Điều này là do sao Hỏa không có các mảng kiến tạo, là nguồn chính của các vụ phun trào giàu silica của Trái đất, Payré nói thêm.
Phân tích sâu hơn về tridymite được tìm thấy trên sao Hỏa cho thấy nó hơi khác với tridymite hình thành trong núi lửa trên Trái đất, Payré nói.
Mời quý độc giả xem video: Nasa chuẩn bị công bố bằng chứng sự sống trên Sao hỏa. Nguồn: VTC14.